André Kuipers voorgoed in de ruimte

André Kuipers in zijn Russische Sokol-ruimtepak. Foto: ESA


Kennislink, 1 augustus 2007

André Kuipers, Nederlands tweede ESA-astronaut, cirkelt opnieuw in de ruimte. Dit keer niet in ruimtepak en aan boord van een Russische raket, maar als een reusachtig rotsblok in een baan om de zon. De astronaut, die in april 2004 negen dagen doorbracht aan boord van het internationaal ruimtestation ISS, kreeg door de Internationale Astronomische Unie een planetoïde naar zich vernoemd.

Het kleine planeetje, dat voluit (11244) Andrékuipers heet en een doorsnede heeft van zo'n 6 km, draait tussen de planeten Mars en Jupiter om de zon. Het werd ontdekt door het Leidse astronomenechtpaar Ingrid van Houten-Groeneveld en wijlen Cees van Houten, op foto's die werden gemaakt door de in de Verenigde Staten werkende Nederlandse astronoom Tom Gehrels. Het Leidse astronomenechtpaar ontdekte meer dan duizend planetoïden. De voordracht was gedaan door de in Argentinië wonende Nederlandse amateurastronoom Wim Fröger



Planetoïde (11244) Andrékuipers werd in de nacht van 4/5 oktober 2007 fotografisch vastgelegd door Henk Munsterman uit Meppel. De antimated gif toont opnamen van 22h45m UT en 23h01m UT en laat bij het streepje de ten opzichte van de vaste sterrenhemel van positie veranderde planetoïde zien. Beide opnamen werden 600 seconden belicht en werden gemaakt met een Celestron C14 F/7 telescoop en ST-9E ccd camera. Planetoide (11244) Andrékuipers stond toen in sterrenbeeld Pisces (Vissen). De strepen op de opnames zijn afkomstig van vliegtuigen.

In een eerste reactie laat Kuipers weten fantastisch te vinden om nu opnieuw in de ruimte te cirkelen en nu voorgoed. Het nieuws bereikte hem juist nadat toen hij bij de ruimtevaarttentoonstelling Space Expo in Noordwijk een demonstratie gaf van het Russische Sokol-ruimtepak dat hij zelf heeft gedragen.



(11244) Andrékuipers en de eind 2006 benoemde (10252) Heidigraf.

Kuipers, arts en bijzonder hoogleraar ruimtevaart en geneeskunde aan de Faculteit der Exacte Wetenschappen van de Vrije Universiteit in Amsterdam, hield zich gedurende zijn ruimtevlucht bezig met een vijftiental Nederlandse wetenschappelijke experimenten. Kuipers ruimtevlucht, ‘Missie DELTA’ genoemd, werd mede mogelijk gemaakt door het ministerie van Economische Zaken en het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap. Met de ruimtevlucht onderstreepten beide ministeries de belangrijke rol van Nederland en Europa in de internationale ruimtevaart. Missie DELTA had ook een belangrijke educatieve component. Tegelijk met basisscholieren kweekte Kuipers raketsla, een project dat ‘Seeds in Space’ was gedoopt, om zo te laten zien welk effect zwaartekracht heeft op de groei van planten. Daarnaast legde hij met voor middelbare scholieren vast welke invloed het leven in de ruimte heeft op het menselijke lichaam.

Hoewel er tegenwoordig zo'n vijftienduizend van de thans (bijgewerkt op 19 december 2007) 173.116 genummerde planetoïden een naam dragen, gebeurt het niet vaak dat Nederlanders een dergelijk hemellichaam naar zich vernoemd krijgen. Eerder in 2000 viel die eer te beurt aan wetenschapsjournalist Carl Koppeschaar, Nobelprijswinnaars Martin Veltman en Gerard 't Hooft, Nederlands eerste ESA-astronaut Wubbo Ockels, en onlangs ook aan de bekende schrijfster Hella Haasse. Tegelijkertijd met Kuipers vonden vernoemingen plaats van wetenschapsjournalist Piet Smolders (1940), leraar wis- en natuurkunde Hans de Rijk (1926), die vele boeken schreef onder zijn pseudoniem ‘Bruno Ernst’, en de Leidse hoogleraar sterrenkunde Thijs de Graauw (1942). In totaal zijn nu zo'n 240 van de ruim 15.000 van een naam voorziene planetoïden vernoemd naar Nederlanders, Nederlandse steden, sterrenwachten (Dwingeloo, Westerbork), romanfiguren en andere Nederlandse zaken.



(11244) Andrékuipers werd als planetoïde welkom geheten door (7973) Koppeschaar.

(11244) Andrékuipers = 4314 T-2

Discovered 1973 Sept. 29 by C. J. van Houten and I. van Houten-Groeneveld on Palomar Schmidt plates taken by T. Gehrels.

Dutch physician André Kuipers (b. 1958) is a European Space Agency Astronaut who has had an inspiring role in promoting space among young people.

MEER INFORMATIE