ZO VEEL WERELDEN...

28 mei 2017

De Amerikaanse Marsrobot Curiosity rijdt al een hele tijd door een landschap vol brokken gesteente die ontstaan moeten zijn op de bodem van een meer met stilstaand water. Je krijgt dan een soort slibbodem, opgebouwd uit heel dunne laages van fijn materiaal. De Amerikanen noemen dat mudstone, wij zouden het schist noemen. In het kurkdroge klimaat van Mars met zijn ijle dampkring en geringe zwaartekracht worden verweerde laagjes niet meteen afgebroken door erosie. Op 18 mei fotografeerde de Curiosity zo'n brok gesteente. Ik heb uit een aantal opnamen dit mozaiek gemaakt. Sommige laagjes zijn mesdun. De foto's die ik voor dit soort opnamen gebruik zijn ruwe beelden die NASA hier vrijwel dagelijks post. Foto's NASA.

28 mei 2017

De Zwarte Zee was vandaag niet zwart maar blauw. Dat komt door uitbundige bloei van algen die explosief groeien aan het eind van de lente als het water begint op te warmen. De foto werd om 12.55 uur onze tijd vandaag gemaakt door de satelliet Aqua. De foto is een detail uit het origineel dat hier staat. Foto NASA.

27 mei 2017

Ringen om planeten zijn geen ongewoon verschijnsel, maar alleen die van Saturnus zijn heel opvallend. Jupiter, Uranus en Neptunus hebben ook ringen maar die zijn zo ijl dat ze pas in de jaren '80 met passerende ruimtesondes zijn ontdekt. De ruimtesonde Juno die om Jupiter draait maakte onlangs deze foto. We kijken naar de ring van Jupiter uit gezien, met het sterrenbeeld Orion op de achtergrond. Foto NASA/JPL/SwRI.

27 mei 2017

Drie dagen geleden liet ik hier een foto van Jupiter gezien, op 19 mei gemaakt met de ruimtesonde Juno. Die raast elke 53 over de polen van Jupiter, vertelde ik daarbij. Eergisteren hield NASA een persconferentie over eerste resultaten van de Juno. Daarbij liet men ook deze serie foto's zien: één zo'n passage over Jupiter. De hi-res van 12 MB staat hier en die moet je bekijken. Op verscheidene foto's zie je witte puntjes. Dat zijn wolken van zo'n 50 km in diameter en 50 km hoog. Je kunt hun schaduwen ook zien. Van afstand lijkt Jupiter een mooie gladde planeet, al bestaat hij ook bijna helemaal uit gas. Van dichtbij wordt dat beeld wat anders. Foto NASA/SWRI/MSSS/Gerald Eichstadt/Sean Doran

27 mei 2017

Prachtige golven in de wolken, hier voor de kust van Namibië, op 20 mei gefotografeerd vanuit het ruimtestation ISS. Dit soort golven wordt in het vakjargon gravity waves genoemd. In het Nederlands is dat verwarrend want je kunt dat vertalen als zwaartekrachtsgolven, maar dat woord gebruiken we voor rimpelingen van het heelal. Die zijn een consequentie van de relativiteitstheorie van Einstein en daar hebben die golfwolken niets mee te maken. Je kunt het beste denken aan klotsend water, maar dan van de lucht wanneer verschillende luchtsoorten elkaar treffen. De foto is een mozaiekje van twee opnamen: Hi-res 1 en Hi-res 2. Foto's NASA.

25 mei 2017

Voor de Nieuw Zeeland-liefhebbers hier: deze foto van het Zuidereiland (we kijken naar het noorden) maakte de Franse ESA-astronaut Thomas Pesquet op 8 april van dit jaar. Hi-res hier. Foto ESA/NASA.

24 mei 2017

Sinds vorig najaar draait de Amerikaanse ruimtesonde Juno in een zeer langgerekte baan om de planeet Jupiter. Elke 53 dagen raast hij over de polen van de planeet en maakt dan met een heel simpele camera aan boord snel wat opnamen. Die beelden worden in ruwe vorm hier gezet. NASA heeft amateurs uitgenodigd die beelden samen te voegen en te bewerken en dat levert juweeltjes op zoals de opname hier. De foto laat een deel van het zuidelijk halfrond van Jupiter zien. Hij is bewerkt door Gerald Eichstädt en Justin Cowart. Hun hi-res staat hier. Foto NASA/JPL/MSSS/SwRI/Gerald Eichstädt/Justin Cowart.

23 mei 2017

Twee rivierdalen in de bergachtige woestijn van het zuiden van Peru, net ten oosten van Cerro de Arena. Noord is links. Kijk vooral op de hi-res om te zien hoe indrukwekkend de dalen zijn. Foto NASA.

12 maart 2017

Prachtig geaderd gesteente op Mars, gefotografeerd door de Marsrobot Curiosity. Origineel hier. Foto NASA.

12 maart 2027

Een leuk puzzeltje dit weekend. Op zaterdagavond (ik zat bij GoAhead Eagles in het stadion) kreeg ik van Dave MacLean in Canada de vraag of ik wilde kijken naar de eerste foto hier. Dat plaatje was die middag door astronaut Shane Kimbrough in het ruimtestation ISS op twitter gezet. Gemaakt boven Europa, schreef hij erbij, en hij wees op de cirkelvormige condenssporen. Vliegtuigen die rondjes maken voordat ze mogen landen, veronderstelde Shane. Dave dacht aan Schiphol maar vroeg me er beter naar te kijken. Mijn eerste reactie bij die condenssporen was: dat lijkt op een rondvliegend AWACS-toestel. Dat is een transportvliegtuig voorzien van een grote radar dat rondjes vliegt als het op specifieke verkenningsmissies is. Ik heb er ooit op een satellietfoto iets vergelijkbaars van gezien boven de Noordzee en die toestellen ook in het echt zien rondvliegen (ze hebben onder andere Geilenkirchen, net over de grens van Zuid-Limburg in Duitsland als basis). Thuis heb ik de foto beter bekeken, en we blijken in zuidelijke richting naar het gebied tussen Marseille (links) en Perpignan (rechts, met Pyreneeën) te kijken. Dat meldde ik Dave vervolgens. Vandaag kreeg ik via een vaag Amerikaans twitteraccount de reactie dat vliegtuigen die "in de wacht" staan langgerekte ellipsbanen vliegen en dat dit dus inderdaad doet denken aan een AWACS. Later vandaag attendeerde een iets minder vaag Amerikaans account (@GeoeWatchDebunk) me op een satellietfoto van 23 februari die precies met de foto van Kimbrough overeenkomt. Met wat zoeken was die foto snel te vinden. Hij staat Een uitsnede van die foto is het tweede plaatje hier. (Foto Terra/NASA). Trouwens, ook de oplossing van dit puzzeltje droeg bij aan dit mooie project. Soms moet je sterk inzoomen om afzonderlijke foto's te zien.

10 maart 2027

De planeet Mars is een onafzienbare bron van prachtige grafische plaatjes. Dit zijn gewoon maar twee voorbeelden die ik vandaag tegenkwam. Het zijn details uit een veel grotere foto die hier te vinden is. Het gaat om een gebied op 21 graden noorderbreedte en 72 graden oosterlengte. De foto's zijn vanaf een hoogte van 280 kilometer gemaakt met de HiRISE-camera aan boord van de Marssonde Mars Reconnaissance Orbiter. Op de originele foto zijn details te zien tot op ruim 50 centimeter in diameter. De eerste foto laat sikkelduinen (in vakjargon: barchanen) zien. Ze wijzen met de punten van de wind af. De overheersende wind komt dus van links. Ze zijn zo donker omdat ze uit vulkanisch zand bestaan. De tweede foto laat zandduinen in ondiepe kraters zien. Deze duinen staan altijd dwars op de overheersende windrichting, die ook hier dus van links komt. Dit zand bevat meer silicium waardoor het lichter van kleur is. Foto's NASA/University of Arizona.

9 maart 2027

Prachtige plaatjes vandaag van Saturnusmaantje Pan, gemaakt met de ruimtesonde Cassini. Ze ontlokten een planeetonderzoeker op twitter de uitroep dat hij zelfs in science fictionfilms nooit zoiets had gezien. Onverwacht waren de beelden niet want al tussen 2005 en 2007 maakte de Cassini plaatjes (van veel verder weg) van Pan en een soortgelijk maantje, Atlas. Pan draait in de Enckescheiding, een open band in de A-ring van Saturnus. De A-ring is de buitenste grote ring van de planeet. Atlas draait buiten de A-ring, in de Rochescheiding die verderop begrensd wordt door de F-ring. De gangbare theorie over de bizarre vorm van de maantjes is dat ze in een min of meer stabiele stand rond Saturnus draaien en dat er voortdurend deeltjes uit de omgevende ring(en) op de maantjes neer dwarrelen. Die komen dus voornamelijk rond de evenaar van de maantjes terecht, vriezen daar vast en vormen zo een onregelmatig gevormde aangroeiingsring. De plaatjes van Pan staan hier (het is wat zoeken: de plaatjes zijn gemaakt op 7 maart en op aarde ontvangen op 8 maart). Het plaatje van Pan en Atlas staat hier.

3 maart 2027

Eergisteren liet ik hier zien hoe de ster Betelgeuse in Orion vanuit de ruimtesonde Cassini gezien achter de F-ring van de planeet Saturnus langs trok. Op 27 februari zag Cassini, die rond Saturnus draait, de maan Dione vóór de ster Beta Crucis langs gaan. Cassini hield de ster vast in beeld en zag Dione voorbij schuiven. Tussen de eerste en de derde foto zit drie minuten. Zo'n sterbedekking gebruiken de onderzoekers om de diameter van de maan nauwkeurig(er) te meten en om na te gaan of hij niet soms gas uitstoot. Dat wordt bij Dione niet verwacht, maar één van de andere Saturnusmanen, Enceladus, doet dat wel degelijk en dus willen onderzoekers graag weten of die maan echt de enige is die dat doet. Originelen hier Foto's NASA/ESA/ASI.

2 maart 2017

Gewoon omdat het een mooi plaatje is. Cirruswolken boven het noordwesten van Niger (beneden) en het zuidoosten van Algerije (boven). Foto gemaakt op 2 januari vanuit het ruimtestation ISS. Hi-res hier. Foto NASA.

1 maart 2017

In mijn boek "Blik van boven" schrijf ik waarom het bekijken van foto's gemaakt door astronauten zoveel leuker is dan speuren op Google Maps, al gebruik ik die wel vaak om foto's te identificeren. Hierbij een voorbeeld. We zien een besneeuwd landschap met boomsingels, ten noorden van het dorp Matyshevo in het zuiden van Europees Rusland (oostelijk van de stad Voronez, richting Wolga). Op Google Maps zie je deze singels ook, maar ze vallen pas op bij fors inzoomen. Door de sneeuw zijn ze hier veel beter te zien. Google Maps bestaat uit standaardopnamen, zonder sneeuw en wolken. In het gebied bij Wolgograd en ten noorden ervan blijken tal van deze drievoudige boomsingels te liggen. Waarom juist hier? Dat ga ik nu uitzoeken. Noord is linkss op de foto. Opname gemaakt vanuit het ruimtestation ISS op 16 februari. Hi-res hier. Foto NASA.

28 februari 2017

Een prachtige foto van Roermond en omgeving, op 16 februari gemaakt vanuit het ruimtestation ISS. Hi-res hier. Foto NASA.

28 februari 2017

Astronauten in het ruimtestation ISS hebben op 16 februari zomaar foto's gemaakt van mijn geboortestreek! Het panorama reikt van de ENCI rechtsonder tot Sittard (met het stadion van Fortuna) midden boven. De afzonderlijke hi-ressen staan hier en hier en hier. Foto's NASA.

27 februari 2017

Voor de liefhebbers van Denemarken deze fraaie foto, op 15 februari gemaakt vanuit het ruimtestation ISS. Eén minuut na de foto van Nederland en omgeving die ik net liet zien. Het noorden van Nederland helemaal linksonder. Hi-res hier. Foto NASA.

19 januari 2017

Gisteren liet ik hier een plaatje zien van het piepkleine Saturnusmaantje Daphnis dat door zijn zwaartekracht zichtbaar invloed heeft op zijn directe omgeving in de ringen van Saturnus. Dit is een detail uit een nieuwe foto. Het maantje is net voorbij getrokken. Eén rand van het ringenstelsel is helemaal in golfbeweging geraakt door het passerende maantje. De witte spikkels zijn elektronische ruis in het nog onbewerkte ruwe beeld. Origineel hier. Foto NASA/ESA/ASI.

19 januari 2017

De aarde bij nacht, gezien vanuit het internationale ruimtestation ISS. We kijken naar het noordwesten van de VS en het zuidwesten van Canada. In het midden links Vancouver, rechts Seattle. Rechtsonder Seattle onder sluierwolken Portland. Rechts van het midden het vlakke besneeuwde basin and range gebied van Washinton en Oregon met in het midden de stad Kennewick. Foto gemaakt in de nacht van 12 januari. Hi-res hier. Foto NASA.

19 januari 2017

De planeet Saturnus gisteren gefotografeerd door de ruimtesonde Cassini. Bij dit soort plaatjes waan ik me altijd een beetje in een sciencefiction film. Toch is het echt. Origineel hier. Foto NASA/ESA/ASI.

18 januari 2017

De planeet Saturnus is beroemd om zijn ringen. In de grote ringen zitten opvallende openingen: zones die door zwaartekrachteffecten vrij van deeltjes zijn. In de zogeheten A-ring zit zo'n zone, die de Keeler-scheiding heet. Hij wordt schoongehouden door een heel kleine maan: Daphnis. Die zien we hier, en we zien ook een soort golfbeweging die hij aan één kant in het ringmateriaal veroorzaakt. Foto eergisteren gemaakt door de ruimtesonde Cassini. Origineel hier. Foto NASA/ESA/ASI.

17 januari 2017

Montevideo, de hoofdstad van Uruguay, springt als een heldere witte vlek onmiddellijk in het oog in deze foto die astronauten op 10 januari vanuit het ruimtestation ISS maakten. Het noorden is beneden. Montevideo ligt aan het estuarium van de Rio de la Plata. Het water is rechts lichtbruin van sediment dat door erosie wordt meegevoerd uit Argentinië. Het zuidelijk deel van Uruguay is heel vlak en vrijwel zonder bos. Dat is hier goed te zien. Rechtsboven nog net een stukje Argentinië, net ten oosten van Buenos Aires. Hi-res hier. Foto NASA.

17 januari 2017

De ringen van de planeet Saturnus zijn de wonderlijkste structuur in ons zonnestelsel. Hier een detail, gefotografeerd op 7 januari door de ruimtesonde Cassini. Origineel hier. Foto NASA/ESA/ASI.

17 januari 2017

Abstracter kan een een plaatje uit de ruimte nauwelijks worden: de F-ring van Saturnus, op 9 januari gefotografeerd door de ruimtesonde Cassini. In het midden zit een kleine 'hobbel' in de ring, het gevolg van de aantrekkingskracht van een passerend minimaantje van Saturnus. Origineel hier. Foto NASA/ESA/ASI.

17 januari 2017

Een ijzermeteoriet, op 12 januari gefotografeerd door de Amerikaanse Marsrobot Curiosity. Origineel hier. Foto NASA.

14 januari 2017

Gisteren voerde de Franse ESA-astronaut Thomas Pesquet samen met zijn Amerikaanse collega Shane Kimbrough een ruimtewandeling uit buiten het internationale ruimtestation ISS. Wandelen is natuurlijk niet het goede woord. Ze zweven in gewichtloosheid buiten het ISS en verplaatsen zich door met hun handen rails en geleidingskoorden vast te grijpen. Vanaf de 400 kilometer hoogte waarop het ISS rond de aarde draait hebben de wandelaars een geweldig uitzicht. Dit plaatje maakte Pesquet van hemzelf, als het ware met zijn benen bungelend over een railing van het station, hoog boven het westen van Argentinië. Foto NASA/ESA.

12 januari 2017

Bijna kunst. Het eilandje Dek in het Tanameer in Ethiopië. Gefotografeerd vanuit het ISS op 2 januari. Hi-res hier. Foto NASA.

12 januari 2017

Het heeft de afgelopen week op verschillende plaatsen op aarde gesneeuwd, waar sneeuwval vrij ongebruikelijk is. Zo viel er ook sneeuw op de hoogste toppen van Hawaii. Hier zien we de Mauna Loa, op 9 januari gefotografeerd vanuit het ruimtestation ISS. Noord is rechts. Hi-res hier. Foto NASA.

11 januari 2017

De Aarde en de Maan, op 20 november gekiekt vanuit een baan om de planeet Mars met de HiRISE-camera aan boord van de Mars Reconnaissance Orbiter. Meer hier. Foto NASA.

8 januari 2017

De Vesuvius, er net onder (op de foto) Pompeï, met rechts ervan de stad Scafati. Alles dus net ten zuiden van Napels in Italië. Foto gemaakt vanuit het ruimtestation ISS op 28 december 2016. Foto NASA

3 januari 2017

Nederland, gisteren om 12 uur gefotografeerd door de Amerikaanse satelliet Terra. Mooi is onderin rechts het gebied te zen waar op nieuwjaardag 's avonds wat sneeuwval was gevallen - van Duitsland (helemaal rechts) over het uiterste zuidoosten van Nederland, het oosten van België naar het noorden van Frankrijk (onderin). Op de Noordzee zijn wat buienwolken te zien, boven de Wadden is de bewolking meer aaneengesloten. De foto is een detail uit het origineel hier. Foto NASA.

3 januari 2017

De ruimtesonde Cassini die al sinds 2004 rond de planeet Saturnus draait, nadert het einde van zijn missie. In september zal hij de gasplaneet ingejaagd worden. Tot die tijd laat de vluchtleiding hem een aantal gewaagde rondjes om de planeet maken. Momenteel vliegt hij in een baan om de polen van Saturnus. Uit die baan kijkt hij loodrecht neer op het ringenstelsel. Dat levert prachtige plaatjes op, zoals deze twee die hij gisteren maakte. Afhankelijk van de richting waaruit het zonlicht op de ringen valt, het soort filter dat de Cassini gebruikt en de afmetingen van de deeltjes in de ringen zijn ze donker dan wel licht. Foto's NASA/ESA/ASI.

2 januari 2017

De westelijke Alpen bij avondlicht, gezien vanuit het ruimtestation ISS op 10 december 2016. We kijken naar het noordwesten. Het Meer van Genève ligt midden boven in de foto, bij de laaghangende bewolking. Helemaal linksonder, ook onder de wolken, nog net de Middellandse Zee. Rechtsonder in de foto mist boven de Po-vlakte. De foto is gemaakt door de Franse ESA-astronaut Thomas Pasquet. Hij is zo'n beetje de enige die momenteel vanuit het ISS mooie foto's van de aarde maakt. Meer van hem hier. Foto NASA/ESA/Thomas Pesquet.

29 december 2016

Het met ijs bedekte deel van Antarctica (onderin) is meer dan anderhalf keer zo groot als Australië (in het midden). Dat is op deze foto van de aarde, gisteren gemaakt door de Amerikaanse satelliet DSCOVR, mooi te zien. Deze satelliet staat op zo'n 1,5 miljoen kilometer van de aarde, richting zon. Hij ziet de aarde dus de hele tijd vol in het daglicht. Het is op het zuidelijk halfrond nu zomer zodat de zuidpool enigszins naar de satelliet is gekeerd. Het is er het hele etmaal rond licht en daarom zien we het gebied nu goed. Hi-res hier. Foto NASA.

15 december 2016

Op 12 december vloog de Amerikaanse ruimtesonde Juno dicht over de polen van de planeet Jupiter. We kijken hier op de noordpool van de planeet. Juno draait in een heel langgerekte baan om Jupiter en komt maar eens in de 53 dagen vlak bij de planeet. Die baan had inmiddels nauwer gemaakt moeten worden, maar door een technisch probleem is dat nog niet gebeurd. Juno heeft één kleine camera aan boord, de JunoCam. Die maakt opnamen die NASA aan iedereen ter beschikking stelt om ze te bewerken. De originelen (hier) zijn niet geweldig, maar er valt met bewerking eer aan te beleven zoals dit plaatje dat ik zelf onderhanden nam. Het deukje linksboven komt omdat de camera niet heel Jupiter in beeld kreeg. Onder is de nachtkant van Jupiter te zien. Wereldwijd is er een hele club aan amateur-beeldbewerkers die prachtige resultaten met het materiaal bereikt. Foto NASA/SwRI/MSSS/HuubEggen.

13 december 2016

Een mooie plaat voor deze donkere dagen. Een nieuwe foto van de bekende Orionnevel. In infrarood opgenomen met de Europese Very Large Telescope in Chili. Meer, inclusief een hi-res versie van 1 GB (!) hier. Foto ESO/H. Drass et al.

11 december 2016

Prachtige geologische plaatjes van Mars de laatste dagen. Eerste foto is van 4 december, de tweede van 9 december en de derde van 2 december. Marsrobot Curiosity is een gebied met ander gesteente binnengereden. De witte laagjes in het gesteente (mogelijk kwartsiet) zijn harder dan het omringende gesteente. Daardoor prepareert de winderosie van misschien wel een paar miljard jaar ze heel mooi uit. Foto's NASA.

10 december 2016

Het leuke aan dat NASA-archief waar ik astronautenfoto's van de aarde uit haal, is dat alles er zonder selectie in opgenomen wordt. Zo heb je deze foto, gemaakt op 3 december boven centraal Argentinië. We kijken naar het westen. De schijf is waarschijnlijk een lensdop. Net rechts ervan een paar stuwmeren. Het grootste, tegen de dop aan, is het Embalse Ezechiel Ramos Mexia. Hi-res hier. Foto NASA.

9 december 2016

De Galapagoseilanden, op 7 december gefotografeerd vanuit het ruimtestation ISS. Hi-res hier. Foto NASA

8 december 2016

Op 7 december 1972 vertrok Apollo-17 als laatste bemande missie naar de Maan. Van een afstand van 45.000 kilometer maakten de astronauten de beroemde foto die we links zien. Gisteren, 7 december 2016, 44 jaar jater, maakte de Amerikaanse satelliet DSCOVR de rechter foto, van een afstand van ongeveer 1,5 miljoen kilometer. Het is bizar om te bedenken dat 59% van de nu levende mensen 44 jaar geleden nog niet was geboren (zie Who is Older and Younger than You). Link naar de linkerfoto. Foto's NASA.

8 december 2016

Gisteren liet ik hier een foto zien die astronaut Thomas Pesquet vanuit het ruimtestation ISS maakte van een lagedrukgebied bij Argentinië. Vandaag postte hij op zijn flickr-pagina deze foto, op 6 december genomen, van hetzelfde enorme lagedrukgebied, vanuit een wat noordelijker positie gezien. Aan de richting van de spiraalstructuur (met de wijzers van de klok mee) kun je zien dat we op het zuidelijk halfrond zitten. Een imposant gezicht, zoals hij zelf ook opmerkt. Het opvallend gevormde schiereiland is Valdes Peninsula. Foto NASA/ESA.

7 december 2016

De noordpool van Saturnus. Die zeshoek bestaat echt. Het is een krachtige luchtstroom rond de pool die door natuurlijke oorzaken deze vorm heeft gekregen. Het plaatje is op 2 december gemaakt door de ruimtesonde Cassini. Die draait al sinds 2004 rond de planeet. Vorige week is het laatste deel van zijn missie begonnen: een groot aantal banen over de polen van de planeet. In de eerste reeks scheert hij vlak langs de buitenste ring van Saturnus. In de tweede serie zal hij door de binnenste opening in het ringenstelsel vliegen. Uiteindelijk wordt hij op 17 september volgend jaar Saturnus ingejaagd. Die bestaat voor het grootste deel uit gas. De Cassini zal dus niet neerstorten maar door de wrijving helemaal verbranden. Foto NASA/ESA/ASI.

7 december 2016

Een groot lagedrukgebied boven de Atlantische Oceaan, ten oosten van Argentinië. Het grillig gevormde schiereiland onder het midden is het Valdes Peninsula in Argentinië. Foto op 6 december gemaakt vanuit het ruimtestation ISS door astronaut Shane Kimbrough. Foto NASA.

6 december 2016

Jammer genoeg weinig nieuwe foto's vanuit het ruimtestation ISS de laatste tijd. Daarom dit, gewoon omdat het mooi is. Gemaakt in de avond van 30 november. Ierland links, Engeland in het midden, rechts van boven naar beneden Nederland (met wat sluierwolken en mist), België en het noorden van Frankrijk. Rechts aan de horizon de Alpen (de smalle donkere zone) en daar voorbij de helverlichte Po-vlakte in Italië. Rechtsboven een stukje van één van de modules van het ISS. Hi-res hier. Foto NASA.

2 december 2016

Een prachtige foto (samengesteld uit vier afzonderlijke opnamen) van Nederland en omgeving, afgelopen dinsdagavond gemaakt vanuit het ruimtestation ISS. Foto NASA.

28 november 2016

Prachtige opname van de maan Enceladus van de planeet Saturnus. Foto gisteren gemaakt door de ruimtesonde Cassini. Het zonlicht komt van links. Het rechterdeel van de maan wordt verlicht door schijnsel van Saturnus. Origineel hier. Foto NASA/ESA/ASI.

28 november 2016

South Australia in dit mozaiek van vier opnamen vanuit het ruimtestation ISS, gemaakt op 16 november. De oorspronkelijke opnamen waren zwaar onderbelicht, dus ik heb ze opgepoetst. In het midden van de foto Spencer Gulf. De baai rechts is Saint Vincent Gulf. Op de oostelijke oever, net boven het donkere gebergte, ligt Adelaide. Mozaiek samengesteld uit foto's ISS050-E-10844-10847. Foto's NASA.

28 november 2016

Mooie foto van Nederland van vandaag. Gemaakt door de satelliet Aqua om 13.15 uur onze tijd. Hi-res hier. Ik heb de helderheid van de foto vergroot want het origineel is tamelijk donker. Zoals ik op mijn boekpresentatie vertelde: langs kusten zijn objecten altijd goed herkenbaar. Verder landinwaarts wordt dat moeilijker. Foto NASA.

27 november 2016

Vrijdagavond een geweldig geslaagde presentatie van mijn boek gehad bij Praamstra in Deventer. En zo stond mijn boek gisteren in hun etalage, direct naast de toegangsdeur. Dat kon slechter. Het boek is te verkrijgen in de betere boekhandels, maar ookonline te bestellen.

24 november 2016

Een deel van de gedoofde vulkaan de Mauna Kea op Hawaii. De witte stippen linksboven is het bekende complex van telescopen die op deze berg staan. Ik heb de foto samengesteld uit twee afzonderlijke opnamen en het contrast wat verhoogd. Het origineel waar de telescopen op te zien zijn staat hier. Opnamen gemaakt op 17 november vanuit het ruimtestation ISS. Foto's NASA.

24 november 2016

Fantastische foto van een deel van de delta van de Mississippi, op 17 november gemaakt vanuit het ruimtestation ISS. Hi-res hier. Foto NASA.

23 november 2016

De rijdende Marsrobot Curiosity is op een geologisch nieuwe ondergrond aangekomen. Veel van het gesteente is rossig of bruinachtig van kleur. Wel is het gesteente nog steeds net als eerder in het traject heel fijn gelaagd. Winderosie zorgt daardoor voor prachtige structuren. Foto's 1 en 2 heb ik samengesteld uit een aantal afzonderlijke opnamen. Ze zijn allemaal gemaakt op 20 november. Foto's NASA.

Haast een schilderij, deze foto van een stelsel van kreken en koraalriffen in het zuiden van de Bahama's. Het midden van de foto ligt op 24.206 noorderbreedte en 77.945 westerlengte. Gemaakt op 15 november vanuit het ruimtestation ISS. De huidige bemanning is niet goed in fotograferen. Veel nieuwe foto's zijn iets tot behoorlijk onscherp. Ook deze heb ik opgepept. Sinds gisteren zijn er drie astronauten in het station bij gekomen. Hopelijk zitten daar betere fotografen bij. Origineel hier. Foto NASA.

12 november 2016

Marsrobot Curiosity komt langzaam maar zeker in de buurt van zijn uiteindelijke doel: de berg Mount Sharp in de krater Gale. Het landschap wordt ruiger. Een mooie klus voor de vluchtleiders om de robot er goed doorheen te loodsen. Mozaiek van drie opnamen die op 10 november werden gemaakt. Foto's NASA.

12 november 2016

Vanuit een baan om de aarde gezien zijn vulkanen in de winter heel fotogeniek. Op het noordelijk halfrond valt de winter in, met op hogere geografische breedten al veel sneeuw voor de tijd van het jaar. De eerste foto is een blik op het Siberische schiereiland Kamtsjatka. De grootste vulkaan is de Kronotskaja Sopka. Op de tweede foto zien we ongeveer in het midden de Volcán Osorno in het zuiden van Chili. Hier is de winter voorbij en de sneeuw aan het verdwijnen. Hi-res eerste foto (gemaakt op 28 oktober). En Hi-res tweede foto (gemaakt op 7 november). Foto's NASA.

30 oktober 2016

Een ijzermeteoriet op Mars? Het lijkt er wel op. Op de kleurenfoto is rechtsboven een opvallende steen te zien. De foto werd gemaakt op 28 oktober door de Marsrobot Curiosity. De zwart-wit foto is van vandaag, gemaakt met een soort microcamera aan boord die ook als telelensje kan worden gebruikt. Foto's NASA.

29 oktober 2016

Op 19 oktober maakte de Europese Marslander Schiaparelli een mislukte landing op Mars. Hij stortte neer vanaf een hoogte tussen vier en twee kilometer. Met de HiRISE-camera aan boord van de Amerikaanse Marssonde Mars Reconaissance Orbiter is de plek des onheils in detail gefotografeerd. Meer hier. Over de precieze oorzaak is nog geen duidelijkheid. Om een of andere reden dacht de boordcomputer dat de Schiaparelli al heel dicht bij de grond was. Hij stootte de landingspatrachute af, liet de remraketjes nog drie tot vier seconden werken en zette die toen uit. De meestal goed ingelichte Russische ruimtevaartjournalist Anatoly Zak meldt op zijn website dat tijdens testen vóór de vlucht de boordcomputer een enkele keer in de war raakte door plotselinge bewegingen van de parachute. Dat probleem achtte men echter te onwaarschijnlijk om op te treden en er is dan, ook volgens de ingewijde die Zak citeert, niets aan het mogelijke probleem gedaan. Wordt vervolgd.

25 oktober 2016

Tussen foto's genomen vanuit het ruimtestation in augustus van dit jaar die ik nog niet had bekeken, zitten heel wat juweeltjes. Hier een mozaiek dat ik heb samengesteld uit vijf foto's, gemaakt op 22 augustus. We kijken van boven het noordoosten van Frankrijk naar het zuidoosten en zien vrijwel de hele Alpen, van Frankrijk (rechts) tot Oostenrijk (links). Italië bovenin. Foto's NASA

25 oktober 2016

Op de manen van Saturnus die dicht rond de planeet draaien is het eigenlijk nooit donker. Aan één kant worden ze verlicht door de zon, aan de andere kant door het zonlicht dat Saturnus weerkaatst. Omdat die planeet zo groot is, levert dat veel licht op. Hier zien we de maan Dione. Links een sikkeltje zonlicht; de rest is Saturnus-schijn. Foto gisteren gemaakt door de ruimtesonde Cassini. Het is een ruw beeld dat helaas alleen in lage resolutie is gemaakt. Foto NASA/ESA/ASI.

25 oktober 2016

Omdat het zo'n mooi plaatje is. Het oostelijke deel van de Kaspische Zee. We kijken naar het zuidoosten. Rechtsonder de delta van de rivier de Wolga. Aan de horizon Iran. Foto gemaakt op 22 augustus 2016 vanuit het ruimtestation ISS. Hi-res hier. Foto NASA.

23 oktober 2016

Een stukje van de Kleine Gobiwoestijn in het noorden van China, tegen de grens met Mongolië. Op 10 oktober gefotografeerd vanuit het ruimtestation ISS. Zuid is boven. Ik heb het contrast iets verhoogd. In bijna elke laagte tussen de duinen staat een meertje of zijn sporen van opgedroogde meertjes te zien. Kijk vooral op de hi-res. De details zijn fantastisch. Voor wie dit gebiedje op Google Earth wil bekijken, de coördinaten van het min of meer vierkante meerje links onder zijn 39.881 en 102.462 Foto NASA.

21 oktober 2016

Hij was veel in het nieuws sinds afgelopen woensdag 19 oktober: de Europese Marslander Schiaparelli. Bij de landing ging het 50 seconden vóór het geplande bereiken van het Marsoppervlak mis. Een fout in de software lijkt op dit moment de meest waarschijnlijke oorzaak. Daardoor schakelde de boordcomputer de remraketten van de lander veel te vroeg uit. De Schiaparelli sloeg daarna te pletter. Op dit moment worden alle beschikbare technische gegevens over de afdaling van de lander grondig bestudeerd om de ware toedracht van wat er mis ging precies te achterhalen. De Amerikaanse Marssatelliet Mars Reconaissance Orbiter lijkt de inslagplek inmiddels gevonden te hebben. Op de foto boven een overzicht van het landingsgebied, aangegeven met een ellips. Op de foto's onder de crashplek vóór en na. De witte vlek rechtsonder lijkt de parachute van de lander te zijn, die hem tot het misging helemaal volgens plan al flink had afgeremd. Foto's hier. Foto NASA/JPL/MSSS.

12 oktober 2016

Bij achterstallig spitwerk in de archieven vond ik dit beeldschone plaatje. De foto is gemaakt vanuit het ruimtestation ISS op 29 april van dit jaar. We zien een reeks gletjers in het grensgebied van Nepal en Tibet, ten noordoosten van Katmandu. Het blauwe meer met stukken ijs erin heet Cuolangma. De foto is een detail uit deze hi-res. Foto NASA.

8 oktober 2016

Als ik hier foto's van Mars laat zien, komen ze meestal van de robot Curiosity. Een halve planeet verderop rijdt al sinds 24 januari 2004 (!) de robot Opportunity rond. Zijn landschap is minder spectaculair dan waar Curiosity is, maar bijzonder is het allemaal wel. Sinds 9 augustus 2011 houdt Opportunity zich op bij de rand de krater Endeavour. Daar maakte hij de afgelopen weken de foto's van het mozaïek (in overdreven kleuren om het beeld helderder te maken) en de andere foto's. Er liggen bijzonder gevormde stenen. Alle ruwe beeldmateriaal van de Opportunity staat hier. Foto's NASA.

8 oktober 2016

Buienwolken boven Nigeria, aan het eind van de dag. Op 28 september gefotografeerd vanuit het ruimtestation ISS. Hi-res hier. Foto NASA.

7 oktober 2016

Zonsondergang en poollicht boven Noord-Europa in de avond van 28 september, gezien vanuit het ruimtestation ISS. Linksonder Nederland, langs de linkerrand van de foto Schotland, rechts van het midden Denemarken, rechts het zuiden van Zweden. Hi-res hier. Foto NASA.

7 oktober 2016

Tijdopname vanuit het ruimtestation ISS boven het midden van de Indische Oceaan. De dageraad van 4 oktober aan de horizon. Hi-res hier. Foto NASA.

7 oktober 2016

Zet in het ruimtestation ISS je camera een tijdje open en je krijgt zoiets. Engeland onderin, Nederland en België in het midden, Parijs rechtsonder. Gemaakt net na mideernacht van 3 op 4 oktober. Aan de hemel is het sterrenbeeld Orion herkenbaar. Hi-res hier. Foto NASA.

7 oktober 2016

Nederlandse media zijn nogal gefixeerd op alles wat in Amerika gebeurt. Daarom veel aandacht voor wervelstorm Matthew. Bij het oosten van Azië trekt ook de ene na de andere wervelstorm langs, maar daar is veel minder aandacht voor. Hier wervelstorm (of tyfoon zoals ze in Azië heten) Chaba bij de Filippijnen, op 3 oktober gefotografeerd vanuit het ruimtestation ISS. Hi-res hier. Foto NASA.

5 oktober 2016

Orkaan Matthew in het Caribisch gebied op 3 oktober gezien vanuit het ruimtestation ISS. Hi-res hier. Foto NASA.

4 oktober 2016

En nog een mozaiekje uit mijn favoriete woestijn, die van Mars. Opnamen gemaakt op 29 september 2016. Foto's NASA. hier. Foto NASA.

4 oktober 2016

Het is stoffig op Mars deze weken. Dit plaatje is van 30 september 2016. Hi-res hier. Foto NASA.

27 september 2016

De website waar alle ruwe beeldmateriaal van de Saturnusverkenner Cassini op wordt gepost lijkt soms wel een schetsboek van Mondriaan. Dit zijn allemaal plaatjes van de ringen van de planeet. De website vind je hier.

27 september 2016

In het midden van de foto de Saturnus-maan Enceladus. Hij werpt een schaduw op de zogeheten E-ring van de planeet. Deze ring wordt gevoed door ijsdeeltjes die via spuitbronnen uit Enceladus de ruimte in stromen. De foto is gemaakt op 25 september. Hij is een aantal seconden belicht, waardoor het beeldje van Enceladus is overstraald en de sterren op de achtergrond streepjes zijn geworden. Hi-res hier. Foto NASA/JPL/Space Science Institute.

24 september 2016

De astronauten in het ruimtestation ISS maken fraaie nachtopnamen dezer dagen. Hier een beeld in de vroege uren van 17 september. Nederland, grotendeels helder, ligt boven het midden van de foto. Onder een detail uit de foto. We kijken naar het noordoosten. Linksonder Engeland, met Londen voor een deel onder wolken. Rechtsonder schijnt Parijs door het wolkendek heen. Hi-res hier. Foto NASA.

22 september 2016

Het noordwesten van Argentinië, op 18 september gefotografeerd vanuit het ruimtestation ISS. De stad Cordoba ligt midden aan de onderrand van de foto. De meren op de foto zijn allemaal zoutmeren. Het driehoekige meer linksonder van het midden is Lago Pampa de las Salinas. Rechts ligt het Salinas Grandes. We kijken naar het noordwesten, over de besneeuwde Andes richting wolkenvelden boven de Stille Oceaan. Op het zuidelijk halfrond is vandaag de lente begonnen. Het sneeuwdek in de Andes is dus nu maximaal. Hi-res hier. Foto NASA.

21 september 2016

Soms is iets echt niet wat je bij een snelle eerste blik denkt. Toen ik deze foto eergisteren als thumbnail in het archief van het ruimtestation ISS zag dacht ik dat het een besneeuwde berg was. Het is evenwel een wolkencomplex, op 13 september gefotografeerd boven de Atlantische Oceaan bij het noordoosten van Brazilië. Hi-res hier. Foto NASA.

21 september 2016

Er is bij ons in de media weinig aandacht (voor geweest) - geloof ik. IS heeft eind augustus in het noorden van Irak een aantal olieinstallaties in brand gestoken toen ze zich moest terugtrekken uit de omgeving van Al Qayyarak, ten zuiden van Mosul. De branden zijn nog altijd niet geblust. Vanuit de ruimte zijn ze goed te zien, zoals blijkt uit deze foto die astronauten op 12 september vanuit het ruimtestation ISS maakten. We kijken naar het oosten. Hi-res hier. Foto NASA.

18 september 2016

Een prachtige foto van het Victoriameer in Afrika, op de grens van Kenia, Tanzania en Oeganda. Foto gemaakt op 9 september vanuit het ruimtestation ISS. Zuid is boven. Boven in de foto zien we een aangekoppelde Russische capsule. Hi-res hier. Foto NASA.

18 september 2016

Er is een nieuwe missie begonnen in het ruimtestation ISS, met meteen al een paar prachtige foto's. Boven het gebied van de Grote Aletschgletsjer in het zuiden van Zwitserland, gefotografeerd op 13 september. Onder een stukje van de canyon die de rivier de Colorado in Arizona gevormd heeft, net buiten de oostrand van het Grand Canyon National Park. Deze foto werd gemaakt op 10 september (we kijken naar het oosten). Hi-res van de Aletschgletsjer hier hier, hi-res van de canyon hier. Foto's NASA.

10 september 2016

De ruimtesonde Cassini draait al sinds 2004 om de planeet Saturnus. Hij heeft nog een jaar te gaan. Dan is de brandstof voor zijn stuurraketten op en jaagt de vluchtleiding hem Saturnus in. Al zijn plaatjes worden in ruwe vorm online gezet. Boven een blik op een deel van de ringen van de planeet, opgenomen op 31 augustus. Linksonder een blik op de planeet zelf waarbij strooilicht van de zon in de camera valt, opgenomen op 1 september. Rechtsonder een kijkje op de noordpool van de planeet waar een fraaie zeshoekige wervel te zien, gefotografeerd op 7 september. Deze wervel is het gevolg van interferentie tussen de omwentelingssnelheid van Saturnus en de snelheid van een soort jetstream hoog in de buitenste lagen van de planeet. In het laboratorium heeft men deze vorm goed kunnen nabootsen! Alle ruwe beelden vind je hier. Foto's NASA/ESA/ASI.

10 september 2016

Komeetlandertje Philae eindelijk gevonden (links), moederschip Rosetta wordt op fatale botsing met 'zijn' komeet gestuurd (rechts). Dat is het definitieve slot van de Europese Rosettamissie die sinds augustus 2014 de komeet 67/P bestudeerde. De Europese komeetverkenner Rosetta kwam op 6 augustus 2014 in een baan om komeet 67/P. Op 12 november liet de Rosetta het landertje Philae los dat op de komeet terecht kwam en een onfortuinlijke landing overleefde. Hij werkte 65 uur op zijn batterijen, maar kon die met zijn zonnecelpanelen niet meer opladen omdat hij in de schaduw van een rotsblok terecht was gekomen. Er is veel gerekend en geredeneerd over waar hij precies was geland en hoe hij terecht was gekomen. Op 2 september werd hij eindelijk teruggevonden op een foto die de Rosetta maakte. Hij ligt op zijn kant onder een rotsblok. De Rosetta zelf zal op 30 september op de komeet neerkomen. Hij heeft tot die tijd nog net wat brandstof voor zijn stuurraketjes en de vluchtleiding stuurt hem daarom bewust naar de komeet. Naar verwachting zal hij die 'landing' niet overleven.

(Foto links: Main image and lander inset: ESA/Rosetta/MPS for OSIRIS Team MPS/UPD/LAM/IAA/SSO/INTA/UPM/DASP/IDA; context: ESA/Rosetta/NavCam – CC BY-SA IGO 3.0. Foto rechts: ESA/Rosetta/NavCam – CC BY-SA IGO 3.0)

10 september 2016

De Marsrobot Curiosity heeft een paar navigatiecamera's die in zwart-wit verkenningsplaatjes maken. Hier een klein mozaiek van opnamen van 6 september. Hopelijk heb ik binnenkort weer tijd voor het maken van wat panorama's van kleurenopnamen. Beeldmateriaal NASA.

10 september 2016

Onze prachtige nazomer, gezien vanuit de ruimte van een afstand van 1,5 miljoen kilometer door de satelliet DSCVOR op 8 september. Links het hele beeld, rechts een uitsnede. Een groot deel van West- en Mdden-Europa ligt er onbewolkt bij. Hi-res hier. Foto's NASA.

10 september 2016

De noordpool (links) en de zuidpool (rechts) van de planeet Jupiter. Foto's gemaakt door de Amerikaanse ruimtesonde Juno. Die draait sinds 4 juli in een zeer langgerekte baan over de polen van de planeet. Tussen 25 en 29 augustus maakte hij zijn tweede rondje om de polen en dat leverde deze plaatjes op. Jupiter blijkt op hogere breedten één wervelpoel, uniek in ons zonnestelsel. De camera in de Juno zit er eigenlijk als bonus in. Hij heeft niet de status van wetenschappelijk instrument. Men heeft Juno daarom ook niet zo gebouwd dat hij zijn camera kan richten. De ruimtesonde draait ter stabilisatie om zijn as en de camera ziet Jupiter dus af en toe langs flitsen. De foto's van Juno bestaan daarom uit strookjes planeet, opgenomen op verschillende afstanden. Deze plaatjes zijn door NASA zelf samengesteld maar eigenlijk laat men het werk aan anderen over, met name in beeldbewerking gespecialiseerde amateurs. Eén van hen, de Francaise Damia Bouic, verzuchtte dat het samenvoegen van de plaatjes van de Juno het ingewikkeldste is dat ze ooit heeft gedaan. Foto's NASA.

10 september 2016

Een rotswandje .... op de planeet Mars. Gefotografeerd door de robot Curiosity op 8 september. Hi-res hier. Foto NASA.

6 september 2016

Nam Co, een meer ten noorden van Lhasa in Tibet. Op 28 augustus gefotografeerd vanuit het ruimtestation ISS. Ik heb het al heel vaak gezien en pas nu zie ik dat het wat aan Groot-Brittannië doet denken. Hi-res hier. Foto NASA.

1 september 2016

Net als gisteren, zo'n foto uit het ISS-archief waar je even goed naar moet kijken. Gemaakt op 24 augustus 2016. Hi-res hier. Foto NASA.

31 augustus 2016

Een van de leuke dingen van het graven in het fotoarchief van het ruimtestation ISS is dat je soms een foto ziet en dan na even heb je hem door. Dit is er zo één. Gemaakt op 23 augustus 2016. Hi-res hier. Foto NASA.

31 augustus 2016

Het is wat stoffig in de lucht op Mars de laatste tijd. Dat geeft dit soort sfeervolle plaatjes. Opname gemaakt op 27 augustus 2016 door de Amerikaanse Marsrobot Curiosity. Op de achtergrond een stukje van de wand van de krater Gale waarin hij rondrijdt. Hi-res hier. Foto NASA.

31 augustus 2016

Prachtige doorkijkjes op Mars dezer dagen, nu de Marsrobot Curiosity door een gebied met afgevlakte heuvels rijdt. Foto gemaakt op 25 augustus 2016. Hi-res hier. Foto NASA.

23 augustus 2016

Uit het archief van het ruimtestation ISS geplukt: het zuidwesten van Nederland en het midden van België, op 16 augustus gefotografeerd vanuit het station. De foto bestrijkt Oost-Vlaanderen, de Kempen en centraal België tot aan de Ardennen en net het noorden van Frankrijk (rechtsonder). België komt niet vaak op de foto vanuit het ISS. Het binnenland van Europa is nu eenmaal niet erg fotogeniek vanuit de ruimte. Noord is linksboven. Een mozaiek van foto's ISS048-E-59836 tot ISS048-E-59842. Foto NASA.

22 augustus 2016

Buienseizoen boven het zuidoosten van de VS. We kijken naar het zuidoosten, over Florida in het midden. Foto gemaakt op 16 augustus vanuit het ruimtestation ISS. Hi-res hier. Foto NASA.

16 augustus 2016

Een heel wisselvallige zomer dit jaar, meldt het KNMI. Dat hadden we natuurlijk al gemerkt. Op deze van de foto aarde, op 31 juli om 13.31 uur gemaakt door de Amerikaanse satelliet DSCOVR, zien we een typisch beeld van deze zomer: veel bewolking boven West-Europa. Hi-res hier. Foto NASA.

2 augustus 2016

Tenslotte voor vanavond nog een vredige wolkenfoto. Gemaakt vanuit het ruimtestation ISS aan het eind van de dag op 28 juli ten oosten van Mozambique. Hi-res hier. Foto NASA.

2 augustus 2016

Een klein lagedrukegebied boven het zuidoosten van de Stille Oceaan, op 27 juli gefotografeerd vanuit het ruimtestation ISS. De aarde is soms planeet wolk. Hi-res hier. Foto NASA.

2 augustus 2016

Er zijn van die dagen dat de astronauten in het ruimtestation ISS weinig anders dan alleen wolken zien op aarde. Deze foto is gemaakt in de vroege morgen van 28 juli ten zuidwesten van Mexico. Hi-res hier. Foto NASA.

2 augustus 2016

Avond bij Hongkong, gefotografeerd vanuit het ruimtestation ISS op 28 juli. Hi-res hier. Foto NASA.

1 augustus 2016

Het weer van vandaag in één foto. Gemaakt door de Amerikaanse satelliet Aqua om 14.10 uur vanmiddag. Boven het oosten van Nederland drie langgerekte buienlijnen. Ten noorden van Ameland een forse bui. Wolkenstraten in het westen en noordwesten. Sluierbewolking van het regengebied van komende nacht en morgen al boven Zeeland. Foto NASA.

31 juli 2016

Een enorm buiencomplex midden op de Stille Oceaan, op 25 juli gefotografeerd vanuit het ruimtestation ISS. Hi-res hier. Foto NASA.

31 juli 2016

Van 7 mei 2016 is deze foto, gemaakt vanuit het ruimtestation ISS. Het hele havengebied van Rotterdam tot en met de Maasvlakte, het Westland, Goeree-Overflakkee. Hi-res hier. Foto NASA.

31 juli 2016

Uit het archief van het ruimtestation ISS deze prachtige foto van Zeeland en omgeving, gemaakt op 5 mei 2016. Hi-res hier. Foto NASA.

31 juli 2016

Uit het fotoarchief van het ruimtestation ISS net opgevist deze al iets oudere foto van Nederland. Gemaakt op 6 mei 2016. De oorspronkelijke opname is wat onderbelicht. Daarom heb ik hem opgepept. Het origineel staat hier. Foto NASA.

31 juli 2016

Een zeldzame blik op de zuidpool vanuit het ruimtestation ISS. We zien de toppen van de South Shetland eilanden op de voorgrond uit de wolken steken. Naar boven in de foto het noordelijke deel van Graham Land, het schiereiland dat richting Zuid-Amerika wijst. Aan de horizon twee merkwaardige wolken. De foto laat dus echt maar een randje zuidpool zien. Meer is er vanuit de baan die het ISS volgt niet te zien. Foto gemaakt op 24 juli 2016. Origineel hier. Foto NASA.

27 juli 2016

Erg druk geweest de afgelopen tijd met kleinkinderen en twee leuke boekprojecten (waarover later meer). Nu nog één foto voor het slapen gaan. Lichtende nachtwolken boven het oosten van Siberië, gefotografeerd vanuit het ruimtestation ISS op 21 juli. Hi-res hier. Foto NASA.

27 juli 2016

Ondergaande maan boven Nevada en Oregon in het westen van de VS. Ongeveer in het midden van de foto Lake Mono. Foto gemaakt op 19 juli vanuit het ruimtestation ISS. Hi-res hier. Foto NASA.

22juli 2016

De planeet Saturnus gezien op 16 juli door de ruimtesonde Cassini. De zeshoekige wervel rond de noordpool van de planeet valt mooi op. Origineel hier. Foto NASA/ESA/ASI.

14 juli 2016

Fraaie opname van Zwitserland, een stukje Oost-Frankrijk en een zeer heiig Noord-Italië, op 10 juli gefotografeerd vanuit het ruimtestation ISS. We kijken naar het zuidoosten. Net links van het midden het meer van Genève. Links daarvan het langgerekte meer van Neuchatel. Iets naar boven het Vierwoudstedenmeer bij Interlaken. De hoofdstad Bern ligt halverwege die laatste twee meren. Helemaal linksboven het Bodenmeer, met naar rechts het dal van de bovenloop van de Rijn, met Liechtenstein. In het midden aan de onderrand van de foto Lyon. Net onder het midden van de het Mont Blanc-massief. Hi-res hier. Foto NASA.

13 juli 2016

Voor wie nog ergens zo'n rood-groen brilletje heeft liggen om 3D-plaatjes te bekijken: een serie instortingskraters in een gebied op Mars dat Tractus Catena heet. Meer over de foto en versies in hoge resolutie hier. Foto NASA/JPL/University of Arizona.

13 juli 2016

De planeet Mars is een fantastische woestijn. Aan boord van de ruimtesonde Mars Global Surveyor bevindt zich de HiRISE-camera. Die is met zijn enorme telelens een van de grootste telescopen in de ruimte. Hij maakt fantastische plaatjes, zoals deze heuvel in een gebied dat Ganges Chasma heet. De foto beslaat in de breedte een afstand van 5 kilometer. Meer over de foto hier. Het project heeft ook een mooie pagina op Flickr. Foto NASA/JPL/University of Arizona.

13 juli 2016

Jupiter en zijn manen Io, Europa en Ganymedes op 10 juli gefotografeerd door de net bij Jupiter aangekomen ruimtesonde Juno. De ruimtesonde draait de komende honderd dagen nog in een zeer langgerekte baan om de planeet. Hij maakte het plaatje van een afstand van 4,3 miljoen kilometer. Elke redelijke amateurtelescoop levert een beter beeld. Het belang van het plaatje is echter dat de kleine camera aan boord van de Juno een eerste rondje door de intense stralingsgordels van Jupiter ongeschonden heeft overleefd. Op 27 augustus komt de ruimtesonde weer vlak bij de planeet en zal dan nieuwe foto's maken. Die worden pas in september naar de aarde geseind. Foto NASA.

5 juli 2016

Vanochtend vroeg is de Amerikaanse ruimtesonde Juno in een baan om de planeet Jupiter gekomen. Het wordt een bijzondere missie waar we voorlopig niets van zullen horen. Juno gaat met name de samenstelling van de dampkring, het intense magnetische veld van de planeet en het poollicht op de planeet in meer detail bestuderen. Door dat magneetveld bezit Jupiter een gordel met intense straling, dodelijk voor mensen en zeer slecht voor elektronica. Alle elektronica is stralingshard gemaakt en bovendien zeer goed verpakt. De baan van Juno is zo bedacht dat hij én heel dicht over de noordpool zal vliegen én zo kort mogelijk in die stralingsgordel verblijft. Dat is alleen mogelijk met de bijzondere omloopbanen die in de plaatjes te zien zijn. Tot 14 oktober zit de Juno in een langgerekte overgangsbaan. In die tijd worden al zijn instrumenten uitvoerig getest. Daarna moet zijn boordmotor hem in de baan brengen waarin hij zijn onderzoek doet. Op 20 februari 2018 moet hij dan de dampkring van Jupiter woden ingestuurd, om daar te verbranden. Meer over die complexe banen en de rest van de missie hier. Illustraties NASA/JPL.

3 juli 2016

Wolken vervelen nooit, deel 2. De Canarische Eilanden, ten westen van Noord-Afrika, liggen in een koude golfstroom in de Atlantische Oceaan, met vaak ondiepe bewolking. Als de wind uit het noorden komt ontstaan aan de west- en oostpunten van de eilanden wervels in de lucht die in de wolken zichtbaar worden. Gisteren was dat heel fraai te zien. De foto is een detail uit een grotere foto die hier te vinden is. Foto Terra/NASA.

3 juli 2016

Wolken vervelen nooit. Wolken vervelen nooit. Vooral in wolkenlagen met weinig verticale ontwikkeling boven de koude golfstromen in de oceanen zie je vaak prachtige patronen. Dit is een detail uit bewolking rond een lagedrukgebied voor de westkust van Canada gisteren. Hele foto hier. Foto Aqua/NASA.

2 juli 2016

Nu we weer een koele en buiige zomerdag krijgen, maar een plaatje uit zonniger oorden. Stapelwolkjes boven Eleuthera, een van de Bahama-eilanden, op 28 juni gefotografeerd vanuit het ruimtestation ISS. We kijken naar het westen. Het origineel (hier) is wat onderbelicht, zoals zoveel foto's vanuit het ISS de laatste tijd. Ik heb het contrast wat versterkt. De lichtgroene patronen zijn zandbanken onder water. Foto NASA.

1 juli 2016

Het is zomer, als zou je dat haast niet zeggen. Zomer is het wanneer het noordelijk halfrond van de aarde wat richting zon gekanteld is, en winter wanneer ons halfrond wat van de zon afgekeerd is. Dat komt omdat de aarde niet 'rechtop' in zijn baan om de zon staat, maar scheef, onder een hoek van 23,5 graden met de verticaal. Op foto's van de Amerikaanse satelliet DSCOVR is dat heel mooi te zien. Die satelliet staat ongeveer stil op een plek 1,5 miljoen km van ons weg in de ruimte, richting de zon. Vandaar heeft hij een onbelemmerd uitzicht op onze planeet. Zijn foto's zijn hier te vinden. De eerste foto is van 21 juni (het begin van onze zomer), de tweede van 21 maart (het begin van de lente) en de derde van 20 december vorig jaar (het begin van de winter). Wie denkt: "Hé, de aarde is op de laatste foto iets groter dan op de twee andere": dat komt doordat de satelliet niet helemaal op dezelfde plaats in de ruimte 'staat', maar iets beweegt. Foto's NASA.

28 juni 2016

In de vroege morgen van 5 juli moet de Amerikaanse ruimtesonde Juno in een baan om de planeet Jupiter komen, de grootste planeet van ons zonnestelsel. Alles over die missie is hier te vinden.

28 juni 2016

Op Wikipedia kun je lezen dat de Hudsonbaai in Canada van juli tot november bevaarbaar is. Dit mozaiekje stelde ik samen uit foto's die op 18 juni vanuit het ruimtestation ISS zijn gemaakt. Je ziet de Belchereiladen in de zuiden van de baai en nog heel veel drijfijs. Het klopt dus wel zo ongeveer wat er op Wikipedia staat. Foto NASA.

26 juni 2016

Prachtige restanten van buien - die wattige wolken - boven de indische Oceaan, ten noorden van Madagascar. Op 19 juni gefotografeerd vanuit het ruimtestation ISS. Hi-res hier. Foto NASA.

25 juni 2016

Het lijkt wel een bekrast stuk glas, maar het is het wateroppervlak van het Lake Saint Clare, op de grens van de VS en Canada, net ten oosten van Detroit. De foto werd gemaakt op 18 juni vanuit het ruimtestation ISS. We kijken in tegenlicht naar het oppervlak van het meer. Het zit vol met hekgolven van schepen en windgolven op het water. Iedereen die wel eens op grote wateroppervlakken op een boot zit, weet dat je op het water altijd tal van patronen ziet. In tegenlicht, bijvoorbeeld vanuit een baan om de aarde, zie je dergelijke patronen geweldig mooi. De zee is geen saaie watervlakte. Hi-res hier. Foto NASA.

23 juni 2016

Op 16 juni aan het eind van de middag maakte een astronaut in het ruimtestation ISS een foto van Nederland en omgeving. We zien voornamelijk wolken. Bij beter kijken zie je dat het vrij helder is boven de westelijke wadden, de kop van Noord-Holland en het noordwesten van Friesland. Op het weerkaartje van even later is te zien hoe er een frontje boven Nederland hangt en een klein hogedrukgebied boven de Noordzee ten noorden van de wadden. Op de eilanden hadden ze aan dat gebiedje van hoge druk dus de opklaringen te danken. Originele foto hier. Foto NASA.

22 juni 2016

Zojuist uit het fotoarchief van het ruimtestation ISS geplukt: het westen van ons land, van het Haringvliet rechtsonder tot zo'n beetje Bergen (NH) linksboven. Foto gemaakt op 15 juni. Met alle bewolking van de laatste tijd is Nederland vanuit de ruimte lastig te fotograferen. Ik heb de foto bovendien flink moeten oppeppen vanuit het onderbelichte origineel hier. De tweede foto is een close-up van het gebied Haringvliet tot Den Haag. Wat oppeppen betreft hetzelfde verhaal. Origineel hier. Foto: NASA.

16 juni 2016

Het lijkt een foto vol wolken, totdat je goed gaat kijken. Het bovenste deel van de foto blijkt dan het zuiden en zuidoosten van Groenland te zijn.Ten zuiden van Groenland (linksonder) een groot veld lage bewolking dat tot de kust reikt. Rechts lagere en hogere bewolking. Op 13 juni gefotografeerd vanuit het ruimtestation ISS. Hi-res hier. Foto NASA.

9 juni 2016

Buien boven Groot-Brittannië en Ierland aan het begin van de avond van 5 juni, gefotografeerd vanuit het ruimtestation ISS. Onder in de foto is nog net een stukje West-Nederland te zien. Origineel hier. Foto NASA.

9 juni 2016

Op zondag 5 juni, in de periode van de zware buien in het zuiden van Nederland en onder andere ook in Duitsland, fotografeerden de astronauten in het ruimtestation ISS aan het begin van de avond ons land. De originelen zijn helaas zwaar onderbelicht. Deze foto heb ik zwaar opgepept. Origineel hier. Foto NASA.

8 juni 2016

Enorme buien boven het westen van Jemen (rechtsonder in de foto) en het zuidwesten van Saudi-Arabië. Links de Rode Zee. Ook hier veel woestijnstof in de lucht. Foto gemaakt op 1 juni vanuit het ruimtestation ISS. Hi-res hier. Foto NASA.

8 juni 2016

Buienwolken met uitgewaaierde toppen boven het zuidelijke grensgebied van Pakistan en India, op 31 mei gefotografeerd vanuit het ruimtestation ISS. Veel stof in de lucht. Dat geldt op dit moment voor alle woestijngebieden op het noordelijk halfrond is het, te zien op ISS-foto's. De foto is een detail uit de hi-res hier. Foto NASA.

6 juni 2016

Duinen met sneeuwresten op 75,5 graden noorderbreedte op Mars. Opname gemaakt op 4 april van dit jaar. Originelen (tot gigantische bestanden!) hier. De website bevat fantastische opnamen van de HiRISE-camera aan boord van de Marssonde Mars Reconnaisance Orbiter, in allerlei formaten en ruwe en bewerkte versies. Foto NASA/JPL/University of Arizona.

6 juni 2016

Hoe stabiel is de bodem in Noord-Nederland? Waar komt hij omhoog, waar daalt hij? In het kader van een groot onderzoek heeft de Europese ruimtevaartorganisatie ESA met de radarsatelliet Sentinel-1 deze kaart van het noorden van ons land gemaakt. Rode punten geven aan waar een daling van de bodem werd gemeten over de periode november 2014 tot april 2016, blauwe waar de bodem omhoog kwam. De rode punten bij Veendam hebben te maken met de zoutwinning in het gebied. Hi-res van deze foto en achtergrondinformatie hier. Illustratie Copyright contains modified Copernicus Sentinel data (2014–16), processed by ESA SEOM INSARAP study/PPO.labs /Norut/NGU.

5 juni 2016

Het uiterste zuiden en zuidwesten van Nederland had vandaag voor het eerst in meer dan een week (!) zonneschijn en wat warmte [wij hier hebben al dagen zomerse temperaturen ;)]. In het uiterste noorden dreef wat bewolking van de Noordzee binnen en koelde het wat af. Aan het eind van de ochtend was er op de Noordzee iets bijzonders te zien. Uit de kust bij Walcheren verschenen drie langgerekte opklaringen in de wolken (zie linksonder op de foto's). Op twitter werd gespeculeerd of het misschien ging om een effect van windmolenparken op zee daar. De windmolens zouden de rustige luchtstroming voldoende verstoren om de laaghangende bewolking te laten oplossen. Ik kan daar echter geen windmolenparken vinden. Op satellietfoto's van eerder en later waren de banden ook te zien, en op dezelfde plaats. Iets stationairs moet dus de oorzaak zijn geweest. Misschien waren het wachtende olietankers op zee die voor de verstoring zorgden. Foto gemaakt om 12.30 uur onze tijd door de satelliet Terra. Rechts een detail uit de foto links. Origineel hier. Foto NASA.

3 juni 2016

Verbrokkeld wolkenveld boven het zuiden van de Atlantische Oceaan, op 29 mei gefotografeerd vanuit het ruimtestation ISS. De foto is een bewerkte uitsnede uit het origineel dat hier is te vinden. Foto NASA.

3 juni 2016

Eenzame stapelwolk bij Liberia (West-Afrika). Op 29 mei gefotografeerd vanuit het ruimtestation ISS. Van het aardoppervlak zien we niets door grote hoeveelheden stof en vocht in de lucht. Hi-res hier. Foto NASA.

3 juni 2016

Wolken voor de kust van Kenia, op 28 mei gefotografeerd vanuit het ruimtestation ISS. Opvallend is ook de gelaagde structuur van de dampkring. Concentratieverschillen in deeltjes in de atmosfeer zorgen voor de structuur. Hi-res hier. Foto NASA.

3 juni 2016

Als de planeet Mars als de aarde was, dan zou het daar zo uitzien. James Sorenson bewerkte foto's van de Marsrobot Opportunity tot dit prachtige panorama. We kijken via Marathon Valley de krater Endeavour in. Hi-res hier.

3 juni 2016

Een lagedrukgebied boven het zuiden van de Stille Oceaan, op 30 mei gefotografeerd vanuit het ruimtestation ISS. Zonder te weten waar het is kun je zien dat we hier boven het zuidelijk halfrond zitten. De wolken spiraliseren met de wijzers van de klok mee om de lagedrukkern. Op het noordelijk halfrond gaat dat tegen de wijzers van de klok in. Hi-res hier. Foto NASA.

2 juni 2016

Wolken boven het noordwesten van de Stille Oceaan, gefotografeerd vanuit het ruimtestation ISS op 29 mei. Eind mei vloog het station ruim een week een groot deel van de tijd evenwijdig met de grens tussen dag en nacht. Zo'n periode komt twee keer per jaar voor en in die tijd zien de astronauten constant de zon laag aan hun hemel staan. Ze hebben daarom in die tijd heel veel tegenlichtfoto's bij lage zonnestand gemaakt. Deze foto is een detail uit een grotere, waarvan de hi-res hier staat. Foto NASA.

2 juni 2016

Een klein jaar geleden, op 14 juli 2015, vloog de ruimtesonde New Horizons voorbij Pluto. Nog altijd is dat vaartuig gegevens van die passage naar de aarde aan het seinen. Een van de resultaten daarvan is dat al bekende beelden in hogere resolutie beschikbaar komen. We zien hier in tegenlicht een stukje horizon met een laagstructuur in de dampkring erboven. Plaatjes in zeer hoge resolutie staan hier. Foto NASA//JHUAPL/SwRI.

1 juni 2016

Een schilderij? Een muur? Nee, een stukje Mars in de buurt van de noordpool van die planeet. De gelaagde structuur, door kleurbewerking extra zichtbaar gemaakt, wijst volgens onderzoekers op klimaatveranderingen op de planeet. Hier meer. Foto NASA.

1 juni 2016

Hoe het er op een komeet uitziet? Zo! Een stukje van komeet 67P. Opname op 21 mei gemaakt met de OSIRIS-camera van de komeetverkenner Rosetta, van een afstand van 7,44 kilometer. De resolutie bedraagt 13 centimeter per pixel. Hi-res hier. Foto ESA/Rosetta/MPS for OSIRIS Team MPS/UPD/LAM/IAA/SSO/INTA/UPM/DASP/IDA.

29 mei 2016

Omdat het zo'n prachtig stukje aarde is: het zuiden van Patagonië (boven), Chili (rechtsonder), het noorden van Vuurland (rechtsboven). Het grote gebied met meren en gletsjers is aan de Argentijnse kant het nationale park Los Glacieros en aan Chileense kant het nationale park Bernardo O'Higgins. Het lichtblauwgrijze meer in het midden is Lago Viedma; rechts ervan het Lago Argentino. Links van het midden boven aan de kust de Bahia Grande. Foto gemaakt op 22 mei vanuit het ruimtestation ISS. Hi-res hier. Foto NASA.

28 mei 2016

Mars heet de rode planeet, omdat zijn oppervlak zo rossig oogt. Dat komt doordat het toplaagje van het Marsoppervlak letterlijk geroest is (bruinig door oxideren van ijzerhoudende mineralen). Marsrobot Curiosity trof op 18 mei een aantal kapotgeslagen stenen en daar kun je dat dunne bruine buitenlaagje heel mooi zien (eerste foto). Op de landingsplaats van de Curiosity ligt veel zeer fijnkorrelige zandsteen. Soms is die ongelaagd (zoals in de eerste foto), soms ook zeer fijn gelaagd en dat leidt tot de fraaie verweringsvormen die we daar zo vaak zien (tweede foto, gemaakt op 24 mei). Originelen hier en hier. Inmiddels zijn er ook close-ups binnen van de gebroken stenen op de linker foto. Die ga ik beter bekijken en later hier posten, want er zijn interessante details op te zien. Foto's NASA.

28 mei 2016

Op de planeet Mars zie je de gekste dingen. Een zwevende steen bijvoorbeeld. Op 26 mei gefotografeerd door de Marsrobot Curiosity. Origineel hier. Foto NASA.

26 mei 2016

Een gletsjer in het zuiden van Patagonië, op de grens van Chili (boven) en Argentinië (onder). Hij eindigt in een uitloper van het Lago Argentino, dat linksonder buiten beeld ligt. De foto werd gemaakt op 22 mei vanuit het ruimtestation ISS. De lucht in het verre zuiden van Chili en Argentinië is extreem schoon en vaak bijzonder helder. Het is een van de redenen waarom veel astronauten de Andes in het algemeen en de zuidelijke Andes in het bijzonder een van de mooiste gebieden op aarde vinden. Hi-res hier. Foto NASA.

26 mei 2016

De aarde, afgelopen zondag 22 mei, gefotografeerd door de satelliet DSCOVR, van een afstand van circa 1,5 miljoen kilometer. De Atlantische Oceaan in het midden, met een fraaie depressie. Europa rechtsboven, met Nederland onder de dikke wolkenband die de hele dag voor regen zorgde. Afrika rechts, Zuid-Amerika linksonder. Groenland bovenaan, boven het lagedrukgebied. De aarde staat in "onze" zomerstand, dus met het noordelijk halfrond overhellend richting zon. Daardoor is het rond de noordpool nu het hele etmaal licht. Hi-res hier. Foto NASA.

24 mei 2016

Prachtige tegenlichtfoto van Noord-Nederland, Noord-Duitsland en de zuidelijke Noordzee, gemaakt door astronaut Jeff Williams vanuit het ruimtestation ISS. Het condensspoor vanaf de Razende Bol naar Engeland lijkt net een 'weg' of een veerdienst. Hi-res hier. Foto NASA.

21 mei 2016

Gewoon, omdat het een mooi plaatje is: de maan komt op boven Somalië, op 14 mei gefotografeerd vanuit het ruimtestation ISS. Hi-res hier. Foto NASA.

15 mei 2016

Voor het vakantiegevoel: het zuidoosten van Spanje, op 11 mei gefotografeerd vanuit het ruimtestation ISS. Op de voorgrond ongeveer midden in de foto de witte steden Roquetas de Mar en El Ejido. Links daarvan Almeria. Boven, aan de overkant van de Middellandse Zee, Marokko en Algerije. Opvallend wel is de grote hoeveelheid bewolking. Op die dag was het bij ons prachtig zonnig weer. Door de luchtdrukverdeling boven Europa was het in het zuidwesten van ons werelddeel veelal bewolkt. Hi-res hier. Foto NASA.

15 mei 2016

Het ruimtestation ISS komt niet noordelijker of zuidelijker dan 51,7 graden. Dat betekent dat gebieden op hoge geografische breedte altijd lastig zijn voor de camera's aan boord. Dit is een opname van een gebied in de eilandketen de Aleoeten in Alaska. Het midden van de foto ligt op 55.48 graden noorderbreedte en 162.03 westerlengte. Hi-res hier. Foto NASA.

14 mei 2016

Kamtsjatka, het schiereiland in het uiterste oosten van Siberië, is het land van de vulkanen. Astronauten in het ruimtestation ISS maakten er deze week (weer eens) foto's van. Hier een stukje van het zuidoosten van het schiereiland, met helemaal links - links van de kaap - de stad Petropavlovsk. Beeldmateriaal NASA.

10 mei 2016

Twee 'Canadese' foto's van de Britse astronaut Tim Peake, gemaakt vanuit het ruimtestation ISS. De eerste foto is Vancouver (gemaakt op 1 mei, Ty Eggen), de tweede laat het gebied met de bosbranden in Alberta zien (gemaakt op 6 mei). Hi-res versies hier. Foto's ESA/NASA.

10 mei 2016

Het lijkt wel alsof Ierland en Engeland zich altijd onder wolken verstoppen, twitterde de Britse astronaut Tim Peake bij deze foto die hij op 17 april vanuit het ruimtestation ISS maakte. Het is een typische situatie van eilanden in een zeeklimaat in het voorjaar: de zee is nog koud, op een zonnige dag warmt het land snel op en er ontstaan stapelwolken. Deze en veel meer foto's van Peake zijn hier te vinden. Foto ESA/NASA.

7 mei 2016

Een stukje van de wand van de krater Gale (eerste foto) waar de Marsrobot Curiosity rondrijdt, en Mount Sharpe, een berg in die krater (tweede foto) waar Curiosity naar op weg is. De foto's komen uit een groot panorama (587 MB tiff) dat hier te vinden is, De foto's zijn op kleur gecorrigeerd, zodat ze 'aards' ogen. Dat is om er naar te kijken informatiever dan het rood-oranje dat op Mars overheerst. Foto's NASA.

7 mei 2016

Buienwolken vanuit de ruimte. Mooi is te zien hoe die wolken aan de bovenkant afvlakken en uitwaaieren (tot wat meteorologen een aambeeld noemend) als ze een hoogte bereiken waar de lucht niet meer verder stijgt. Foto gemaakt op 29 april vanuit het ruimtestation ISS. Hi-res hier. Foto NASA.

7 mei 2016

Het noordelijke deel van de Amerikaanse Sierra Nevada, op 29 april gefotografeerd vanuit het ruimtestation ISS. Links in de foto het Monomeer en erboven het Yosemite National Park, op de grens van Nevada en Californië. De foto is gemaakt met een 1150 mm telelens van boven zuidelijk Montana, meer dan 1500 km verderop. We kijken naar het zuidwesten. De opname is er één uit een serie die loopt tot Death Valley. Van die serie heb ik een mozaiek gemaakt maar dat is zo groot dat er hier niets van overblijft en ik het hier maar niet laat zien. Hi-res van deze foto hier Foto NASA.

6 mei 2016

Prachtig spel met licht en donker van wolken, hun schaduw en lichtweerkaatsing vanaf zee. Boven de Indische Oceaan ten oosten van Kenia. Foto gemaakt op 29 april vanuit het ruimtestation ISS. We kijken in tegenlicht. Hi-res hier hier. Foto NASA.

5 mei 2016

Intussen op de zuidpool: abseilen in een enorme kloof op de Brunt Ice Shelf. Meer hier. Foto BBC.

5 mei 2016

Jeugdsentiment in het fotoacrhief van het ruimtestation ISS! Op 23 april fotografeerden de astronauten aan boord delen van Zuidwest-Engeland en Wales. Van een aantal van die foto's maakte ik mozaiekjes. Eén ervan, van een stukje Exmoor, is de foto links. Rechts een uitsnede van een stukje boven het midden van de linkerfoto, bij de monding van de rivier de Taw. Rechts buiten beeld ligt de plaats Barnstaple. Beeldmateriaal NASA.

In april 1973 was ik een paar weken op sedimentologie-excursie in Wales en ZW-Engeland. Op een gegeven moment kwamen we terecht in een plaatsje in Exmoor, dat Westward Ho! (inderdaad, met uitroepteken) bleek te heten. We zaten een dag of vier in een pension, ongeveer waar de pijl heen wijst. Ik had een enorme kamer op de eerste verdieping, met uitzicht op de Ierse zee. Op een van de ochtenden zag ik 's ochtends vanuit mijn raam twee dolfijnen uit het water springen. Een prachtig gezicht. Toen we de eerste dag in het pension aankwamen kregen we verse tomaten en sla bij ons eten. We waren de koning te rijk, na een kleine twee weken van dat typische verschrikkelijke Engelse eten van vroeger. Onze Engelse buschauffeur was echter laaiend. Hij wenste "a decent meal" na een lange dag rijden. Wat we voorgezet kregen vond hij "a disgrace". Hij deed meteen zijn beklag bij zijn baas. Die trok er zich gelukkig niets van aan.

5 mei 2016

Intussen is op grote diepte in het westen van de Stille Oceaan, bij de Marianentrog, ET opgedoken. Daar is het Amerikaanse onderzoeksvaartuig Okeanos op expeditie. De plaatjes lijken van een andere planeet te komen. Meer hierFoto's NOAA

5 mei 2016

In 2014 kwam de Europese ruimtesonde Rosetta in een baan om de komeet 67P. De foto's die Rosetta maakt worden door de Europese ruimtevaartorganisatie ESA met soms grote vertraging vrijgegeven. Gisteren kwamen weer een paar duizend niet eerder gepubliceerde foto's online. Ze zijn hier te vinden:. Er zitten fantastische plaatjes bij zoals de foto hier. Hi-res hier. Foto ESA/Rosetta/Osiris NAC.

5 mei 2016

Boven Nederland waren gisteren en vandaag een paar mooie weersverschijnselen te zien. Omdat de Noordzee nog koud is maar het land begint op te warmen, hebben temperatuursverschillen aan het aardoppervlak in deze tijd van het jaar soms grote invloed op wolkenvorming. Links de foto van gisteren (uitleg onder), rechts die van vandaag (idem).

Foto links: Nederland in de middag van 3 mei 2016. Er stond een zwakke noordwestelijke luchtstroming. Boven het koude zeewater blijft de lucht wolkenvrij, maar boven land ontstaan al snel stapelwolken die zich in lange slierten schikken, zogeheten wolkenstraten. Hoe verder landinwaarts, hoe meer grotere complexen van stapelwolken ontstaan. Het effect van het koele oppervlaktewater zien we ook mooi boven het IJsselmeer en boven de Zeeuwse wateren. Helemaal rechts de achterzijde van het regengebied dat in de nacht van 2 op 3 mei was gepasseerd. Hi-res hier. Foto Terra satelliet, NASA.

Foto rechts: Nederland in de middag van 4 mei 2016. Het was vandaag wat warmer dan gisteren en dat vertaalde zich in de wolkenvorming. Boven de wat hoger gelegen en opgewarmde Utrechtse Heuvelrug en de Veluwe ontstonden stapelwolken die perfect de contouren van die gebieden aangeven. Een echt zogee=heten orografisch effect, wat je normaal alleen in berggebieden vindt! In het noorden en noordoosten zien we gewone stapelwolken als gevolg van opwarming van de bodem. In het westen van het land een paar wolkenstraten. Langs de kust vanaf Noordwijk naar het noorden is zeewind opgetreden, die koelere lucht het land in blaast. Op de grens met de warmere lucht daar is een band met stapelwolken ontstaan die ten noorden van Alkmaar bijna tot een buitje uitgroeide. Hi-res hier. Foto Terra satelliet, NASA.

2 mei 2016

Op 23 april maakte een van de astronauten in het ruimtestation ISS een hele serie foto's van delen van Zuid-Holland en Zeeland. Het was een heel buiige dag, dus er staan veel wolken op die foto's. Tussen de buien was de lucht bijzonder helder en je kunt dan ook veel details op het land zien. Hier de Oosterschelde met linksboven een deel van de Oosterscheldedam. Kijk vooral op het origineel hier voor alle prachtige details! Foto NASA.

1 mei 2016

Het zuidwesten van Zuid-Holland op 23 april vanuit het ruimtestation ISS. Volop buien in een zeer heldere koude lucht. Hi-res hier. Foto NASA.

1 mei 2016

Prachtige foto van Nederland en omgeving, op 23 april gemaakt vanuit het ruimtestation ISS. Het was de eerste dag van een week vol winterse buien in een koude noordelijke luchtstroming. Die koude lucht was ook heel helder en daarom valt er tussen de wolken door nog veel land te herkennen. Nederland onder het midden, Engeland links, Noorwegen rechtsboven. Qua wolken is het een fantastische foto. Ik kom er op terug, met uitleg van details. Hi-res hier.JPG Foto NAl.

22 april 2016

Nog even een satellietfoto van gisteren waarop Nederland nog vol in de zon ligt. Onderin het front uit Frankrijk dat vandaag binnen schuift. Bovenin de buien in de poollucht die vanaf morgen voor een heel koude week gaat zorgen. Origineel hier. Foto Terra/NASA.

19 april 2016

Nog zo'n mozaiek. Noord is links. We zien de landengte die de Kara Bogaz Gol (boven) afsluit van de Kaspische Zee (onder). Samengesteld uit opnamen die op 10 april vanuit het ruimtestation ISS werden gemaakt. Beeldmateriaal NASA.

13 april 2016

Mozaieken maken van foto's gemaakt door astronauten of met ruimtesondes is een kleine hobby geworden. In het fotoarchief van het internationale ruimtestation ISS vond ik een hele serie zwaar onderbelichte foto's die elkaar in een paar series bleken te overlappen. Twee van die series waren telelensfoto's (400 mm) van het Balkasjmeer in Kazachstan. Dit mozaiek bestaat uit 24 opnamen, gemaakt op 10 april. We kijken naar het zuidwesten. Eerst het mozaiek gemaakt, daarna gespeeld met contrast en helderheid. Beeldmateriaal NASA.

2 april 2016

Gisteren vertelde ik hier nog over het gelaagde gesteente dat Marsrobot Curiosity onderweg rijdend door de krater Gusev aantreft. Eergisteren maakte hij deze foto van een losgeslagen blok van dat gesteente. Origineel hier. Foto NASA.

2 april 2016

Onze planeet, gisterochtend om 8.53 uur onze tijd gefotografeerd door de satelliet DSCOVR, die op ongveer 1,5 miljoen km van de aarde staat. De satelliet maakt gemiddeld eens in de twee uur een foto. De foto's komen met een vertraging van een dag op deze website. Origineel hier. Foto NASA.

1 april 2016

De Marsrobot Curiosity rijdt rond in de krater Gusev. De bodem van die krater bestaat ter plekke voor een deel uit heel fijn gelaagde gesteenten die aan het oppervlak stukgebroken zijn. Het meest waarschijnlijk door een combinatie van meteorietinslagen en mechanische verwering. Daarna heeft de wind er miljarden jaren vrij spel gehad, met geweldige erosievormen als resultaat. Hier is een voorbeeld te zien, op een opname die de Curiosity op 27 maart maakte. Origineel hier. Foto NASA.

1 april 2016

Eerder vandaag op Mars: de rijdende robot Opportunity ziet een kleine stofhoos vlakbij. Opportunity landde in 2004 op Mars en doet het nog altijd! Het origineel is hier te vinden. Foto NASA.

31 maart 2016

Een stukje van komeet 67P, op 19 maart 2016 gefotografeerd met de OSIRIS-camera in de Europese komeetsonde Rosetta, vanaf een afstand van 11,997 kilometer. Origineel hier. Foto ESA/Rosetta/MPS for OSIRIS Team MPS/UPD/LAM/IAA/SSO/INTA/UPM/DASP/IDA.

27 maart 2016

En nog eentje uit de archieven: de Mars-maan Phobos en linksboven de aarde en de maan, op 14 november 2013 door de Europese ruimtesonde Mars Express gefotografeerd vanuit zijn baan om de Rode Planeet. Het is een ruwe opname waar ik iets aan het contrast heb gedaan. Foto ESA.

27 maart 2016

Nog een mooi plaatje uit de archieven. De planetoïde Lutetia en in de verte de planeet Saturnus, op 13 september 2012 gefotografeerd door de Europese komeetverkenner Rosetta. Foto ESA.

27 maart 2016

In de archieven van allerlei ruimtemissies zitten de meest fantastische plaatjes. Dit is een oudje. De zon komt op boven de planeet Saturnus. Op 15 september 2006 gemaakt door de ruimtesonde Cassini. Foto NASA/ESA/ASI.

25 maart 2016

"De slapende reus" zette NASA boven het persbericht dat bij deze foto hoorde. Midden in de foto melkwegstelsel NGC 4889, in de zogeheten Coma-cluster van melkwegen, op zo'n 300 miljoen lichtjaar van ons vandaan, in het sterrenbeeld Coma. Alle lichtvlekken op de foto zijn melkwegen, behalve de twee lichtpunten met een kruis er doorheen rechts. Dat zijn sterren op de voorgrond in ons eigen melkwegstelsel. Waarnemingen wijzen erop dat in het hart van NGC 4889 een enorm zwart gat huist. Het moet een massa hebben van vier miljoen keer die van de zon, een van de zwaarste zwarte gaten die sterrenkundigen tot nu toe hebben gevonden. Van afstand ziet het er zo sereen uit. Foto NASA/ESA.

23 maart 2016

Vanochtend stuurde de Europese ruimtevaartorganisatie ESA een persbericht de wereld in met als titel "Eenzame lunch". Het gaat over de Nederlandse arts Floris van den Berg. Die gaat de komende negen maanden in het onderzoeksstation Concordia op de Zuidpool bestuderen hoe hijzelf en de elf-koppige staf van dat station het lange geïsoleerde donkere koude verblijf tijdens de poolnacht beleven en doorstaan. Meer hier. Daar staat ook een link naar het blog van het station. Foto ESA/IPEV/PNRA–F. van den Berg.

21 maart 2016

Het zuiden van Patagonië (Argentinië) in het tegenlicht van de middagzon, gefotografeerd vanuit het ruimtestation ISS op 13 maart. Op de voorgrond de Atlantische Oceaan, aan de kust links de monding van de Rio Galleos, rechts de Bahia Grande. De lichte vlekken in het midden van de foto zijn meren in het zuiden van Chili. Boven in de foto de Stille Oceaan. Er valt verder niet zoveel te herkennen op deze foto, maar hij is wel heel sfeervol. Foto NASA.

21 maart 2016

Omdat bij ons gisteren de lente begon, was dat op het zuidelijk halfrond de start van de herfst. Voor de zuidpool begint het donkere jaargetijde waarin de zon maanden niet boven de horizon komt. Deze foto werd gisteren op het Zuidpoolstation van de Amerikaanse National Oceanographic and Atmospheric Administration gemaakt. Een van de laatste dagen dat men er de zon kon zien. Meer hier. Foto Joseph Phillips En voor live beelden van de Zuidpool (Amundsen-Scott South Pole Station), zie hier.

20 maart 2016

Nog één plaatje uit mijn favoriete woestijn, aan de voet van Mount Sharp in de krater Gale op Mars. Samengesteld uit ruwe beelden die de Marsrobot Curiosity op 17 maart maakte. Foto's NASA.

13 maart 2016

Zien we hier het oudste stukje zonnestelsel dat we ooit onder ogen kregen? Misschien, zegt onderzoeker Orkan Umurhan in een blog op de website van de Amerikaanse ruimtevaartorganisatie NASA. Het is een stukje van de planeet Pluto. Het landschap zit vol reliëf en blijkt uit methaan(ijs) te bestaan. Bevroren methaan is echter niet stevig genoeg om heuvels te dragen. Het zou heel snel vervloeien waardoor de heuvels zouden inzakken. Er zijn tot op heden maar twee studies bekend naar dit zogeheten reologische gedrag van methaanijs en die spreken elkaar tegen, schrijft Umurhan. Het zou kunnen dat het methaanijs gemengd is met waterijs tot clathraat en dan wordt het een ander verhaal, dat terug zou kunnen gaan tot de oertijd van het zonnestelsel. Zou.... Er is dus meer onderzoek nodig. Het blog staat hier. Foto NASA.

13 maart 2016

De prachtige zonnige (zij het frisse) zondag vandaag viel ook vanuit de ruimte goed op. Deze foto werd met de Terra satelliet gemaakt om 11.55 uur. Langs de grens in het oosten en noordoosten bleven de hele dag wat wolken zichtbaar. De foto is een uitsnede uit een veel groter origineel dat hier staat. Foto NASA.

13 maart 2016

Vroege ochtend boven de Kaukasus, op 2 maart gefotografeerd vanuit het ruimtestation ISS. We kijken naar het westen. Helemaal linksonder Azerbeidjan dat grotendeels onder mist en lage bewolking ligt. Rechts het zuiden van Rusland, met eveneens mistvelden. Links van het midden nog een klein stukje Armenië, links verder Georgië. Hi-res hier. Foto NASA

13 maart 2016

De horizon van de aarde vlak voor zonsopkomst, ten noorden van Papoea-Nieuw-Guinea, op 3 maart gefotografeerd vanuit het ruimtestation ISS. Foto NASA.

13 maart 2016

Het noorden van Marokko (onder), de Straat van Gibraltar (in het midden) en het zuiden van Spanje en Portugal (boven), op 2 maart gefotografeerd vanuit het ruimtestation ISS. In Spanje zijn de besneeuwde toppen van de Sierra Nevada goed te zien. Het zwarte streepje links van het midden is een vuiltje op de cameralens. Foto NASA.

10 maart 2016

The Martian. Toch nog even een stukje uit een panorama van beelden die gisteren (9 maart) zijn gemaakt door de Marsrobot Curiosity. Het ruwe beeldmateriaal staat hier. Foto NASA.

10 maart 2016

En voor vandaag nog één plaatje uit die andere mooie woestijn, op Mars. Close-up van de bodem bij de Marsrobot Curiosity, vandaag geschoten. Origineel hier. Foto NASA.

10 maart 2016

"Aard"-kunst. Een stukje woestijn in het uiterste zuidwesten van Egypte, vlak bij de grens met Libië. Opname gemaakt op 20 februari vanuit het ruimtestation ISS, met een 1150 mm telelens. Ik heb de foto wat bewerkt. Het origineel staat hier. Foto NASA.

10 maart 2016

"Aard"-kunst. Een stukje woestijn ten oosten van het plaatsje Al-Kufrah in het uiterste zuidoosten van Libië, tegen de grens met Egypte. Ik heb de foto wat bewerkt. Opname gemaakt op 20 februari vanuit het ruimtestation ISS met een 1150 mm telelens. Het origineel staat hier Foto NASA.

9 maart 2016

De zonsverduistering van eerder vandaag in het zuidoosten van Azië gezien door de Japanse weersatelliet Himawari 8. De totaliteit - de donkere vlek links van het midden - lag toen boven de Molukken (waar Science Café Deventer collega Martijn Harleman verbleef). Foto JMA/MSC.

De totale zonsverduistering van eerder vandaag (bij ons afgelopen nacht) boven Zuidoost-Azië en het westen van de Stille Oceaan:

7 maart 2016

De rijdende Marsrobot Curiosity heeft op 3 maart weer een hele serie foto's gemaakt die erg geschikt zijn voor panorama's. Hier een eerste stukje panorama en een uitsnede daaruit. Het ruwe beeldmateriaal staat hier Foto's NASA.

7 maart 2016

Weer zo'n haast sciencefiction achtige plaat vanuit het ruimtestation ISS: zonsopkomst op 1 maart boven het oosten van de Stille Oceaan. Foto NASA.

5 maart 2016

Een blik die we vanuit het ruimtestation ISS zelden krijgen: het zuiden van Groenland. Gefotografeerd op 1 maart. Het ruimtestation komt niet noordelijker dan ruim 51 graden noorderbreedte. Groenland ligt dus vanuit het station gezien altijd ver aan de horizon. Hi-res hier. Iets meer detail hier. Foto NASA.

5 maart 2016

Opbrekend zeeijs voor de kust van Nova Scotia in het oosten van Canada, op 20 februari gefotografeerd vanuit het ruimtestation ISS. Het bijzondere aan de foto is dat het ijs donker is en het zeewater licht. Komt doordat de foto in tegenlicht is gemaakt; het zonlicht weerkaatst van het zeeoppervlak en maakt het water licht. Hi-res hier Foto NASA.

2 maart 2016

Onze grote kernfusiereactor, de zon. Hier op 28 februari gefotografeerd vanuit het ruimtestation ISS ten oosten van Australië. Door breking in de dampkring is het zonsbeeld vervormd. Dat kun je op aarde soms ook zien, bij een heel rustige lucht als de zon net op komt of ondergaat. Hi-res hier. Foto NASA.

25 februari 2016

Op het eerste gezicht lijkt alles in het heelal onveranderlijk. Niet de F-ring van Saturnus. Deze 30 tot 500 km brede (of eigenlijk smalle) ring net buiten de grote ringen van de planeet veranderen voortdurend. Dat komt door een paar heel kleine manen die aan weerszijden van de ring om Saturnus draaien. Ze houden hem op zijn plaats maar verstoren door hun zwaartekrachtveld ook aanhoudend zijn structuur. De foto's zijn e twee uit een hele reeks, op 21 februari gemaakt door de ruimtesonde Cassini. Foto's NASA/ESA/ASI

24 februari 2016

Het absolute tegenovergestelde van intensief bewoond gebied op aarde: een stukje van het gebergte dat de zuidrand van de Taklamakan-woestijn in het westen van China vormt. Op 7 februari van dit jaar gefotografeerd vanuit het ruimtestation ISS. Hi-res hier en hier. Voor wie de originelen bekijkt: die staan 'op hun kop'. Foto's NASA,

24 februari 2016

Grote steden, gefotografeerd vanuit het ruimtestation ISS, zijn fascinerend maar ze hebben soms ook wat afschrikwekkends. We zien hier twee plaatjes van Monterey in het noordoosten van Mexico, gefotografeerd op 9 februari van dit jaar. We kijken vanuit het ruimtestation naar het zuidwesten. Die eindeloze hoeveelheid gebouwen, maar dan ook die twee zwarte heuvels in de stad. Originelen hier en hier. Foto's NASA.

21 februari 2016

Op 14 februari stroomde extreem koude heldere droge lucht boven Canada naar het zuiden. Ook het uiterste noordoosten van de VS kwam in deze kou terecht. Heel mooi is te zien hoe de koude lucht de Atlantische Oceaan opgeblazen wordt. Pas op enige afstand uit de kust is de lucht voldoende vochtig geworden om wolken te kunnen laten ontstaan. In de krachtige luchtstroming worden dat allemaal evenwijdig lopende zogeheten wolkenstraten. Helemaal links onder Long Island en New York. Opname gemaakt op 14 februari 2016 vanuit het ruimtestation ISS. Hi-res. Foto NASA.

21 februari 2016

Zoveel gedoe op onze planeet, maar van bovenaf zie je er gelukkig niets van. Het vallen van de avond boven het noordwesten van Iran (onder), het zuiden van de Kaspische Zee (midden) en het westen van Turkmenistan (rechts), gezien vanuit het ruimtestation ISS op 6 februari 2016. In Iran valt de hoogste berg van het land, de Damavan, mooi op (linksonder het midden). Daar weer linksonder van, aan de onderrand van de foto, ligt Teheran. Hi-res hier. Foto NASA.

18 februari 2016

De planeet Saturnus werpt zijn schaduw op de ringen die hem omgeven. Op 14 februari gekiekt door de ruimtesonde Cassini. Foto NASA/ESA/ASI.

16 februari 2016

Mooie retroposters van Tyler Nordgren over de zonsverduistering van 21 augustus 2017 in de Verenigde Staten. Bij ons helaas niet te zien.

16 februari 2016

Nederland en omgeving, om 13.05 uur vandaag gefotografeerd door de Amerikaanse satelliet Aqua. Het is een ruwe opname die nog niet gecorrigeerd is op beeldfouten. Mooi is de sneeuw op de Veluwe te zien. Ook op de Sallandse Heuvelrug ligt nog een beetje sneeuw. Het gebied met sneeuw in de Ardennen reikt net tot over de grens in het zuidoosten van Zuid-Limburg. De witte vlekjes boven Friesland zijn kleine stapelwolken. Foto NASA,

13 februari 2016

De ruimtesonde Cassini, die al sinds 2004 om de planeet Saturnus draait, maakt soms haast abstracte foto's. Mijn goede vriend Jona Lendering verwijst dan graag grappend naar het Stedelijk Museum. De afgelopen week heeft de Cassini van grote afstand met allerlei verschillende belichtingstijden en filters de ringen van Saturnus gefotografeerd. De ruwe beelden vind je hier. Hierbij één van die beelden, van 2 februari. Foto NASA/ESA/ASI

13 februari 2016

Afgelopen woensdagavond 9 februari maakte een astronaut vanuit het ruimtestation ISS met een groothoeklens dit bijzondere plaatje van Nederland en omgeving. Links Engeland, boven Denemarken, het zuiden van Noorwegen. het zuiden van Zweden en poollicht aan de horizon, rechts van Duitsland tot aan de Baltische staten. Hi-res hier. Foto NASA.

12 februari 2016

Tussen de enorme aantallen foto's die de astronauten in het ruimtestation maken zitten soms plaatjes die zo uit een science fictionfilm lijken te komen. Deze opname werd gemaakt in de vroege uren van 1 februari 2016 boven India. Foto NASA.

12 februari 2016

In de onafzienbare stroom foto's van de aarde die de astronauten vanuit het ruimtestation ISS maken zitten vaak ware juweeltjes. Op de foto, gemaakt op 6 januari 2016, zien we het bevroren La'nga Co in Tibet. Hi-res hier. Foto NASA.

12 februari 2016

Robot op Mars. Mozaiekje van opnamen van 11 februari 2016 gemaakt door de Marsrobot Curiosity. Bij de mast links sluiten de opnamen niet helemaal goed op elkaar aan, maar het geheel geeft wel een mooi beeld van onze aanwezigheid op een andere planeet. De bijbehorende ruwe beelden zijn hier te vinden. Foto NASA.

9 februari 2016

Zuidoost-Azië in de vroege ochtend van 1 februari 2016, gezien vanuit het ruimtestation ISS. Op de voorgrond Bangkok in Thailand, naar de horizon (onder sluierbewolking) van links naar rechts Ho Chi Minh in Vietnam, Phnom Penh in Cambodja en Can Tho in Vietnam. Alle groene en gele stippen rechtsonder zijn vissersboten in de Golf van Thailand, die 's nachts met krachtige lampen vissen (zeg maar gerust het gebied overbevissen). Aan de horizon gloort de dageraad. Hi-res hier. Foto NASA.

7 februari 2016

Een tijdje geleden schreef ik hier iets over zwarte duinen op Mars die momenteel worden bezocht door de rijdende Marsrobot Curiosity. De duinen zijn vernoemd naar Ralph A. Bagnold, een beroemde woestijnonderzoeker. Over hem schreef ik toen ook iets. Theatergezelschap Adhoc heeft, geïnspireerd door Bagnold, een voorstelling over zand gemaakt. Deze voorstelling, Oase, is op 18 maart te zien in Theater Bouwkunde. Foto NASA.

4 februari 2016

Vlak voor zonsopkomst boven de Stille Oceaan, op 31 januari gefotografeerd vanuit het ruimtestation ISS. De heldere stip is de planeet Venus. De lichte band die naar de horizon gaat is het zogeheten zodiakale licht. Dat is zonlicht dat weerkaatst vanaf stofdeeltjes die met de aarde mee om de zon draaien. Het zodiakale licht is vanaf de aarde ook te zien, maar dan moet je op een heel donkere plaats met een heel heldere lucht zitten. Hi-res hier. Foto NASA.

31 jan 2016

Een deel van West-Europa, op 28 januari vanuit het ruimtestation ISS gefotografeerd door de Britse astronaut Tim Peake. We zien links het zuiden van Engeland. Rechts het westen van Frankrijk, midden boven België (vanuit de ruimte altijd te herkennen aan het oranje netwerk van verlichte snelwegen) en daarboven Nederland. Verder naar rechts ligt Duitsland onder de bewolking. De twee zeer heldere vlekken in het midden van de foto zijn Londen (links) en Parijs (rechts). Helemaal rechtsboven de Maan. Hi-res hier . Foto Tim Peake/ESA/NASA.

31 januari 2016

Eind 2013 zetten de Chinezen een lander en een kleine rijdende robot op de Maan. Dat leverde prachtig beeldmateriaal op, waarvan een aantal beelden al wel vrijgegeven was. Nu is er echter veel in hoge resolutie beschikbaar. Emily Lakdawalla van The Planetary Society heeft daar een hoop werk in gestoken dat hier te vinden is.
Op de foto hier is de lander te zien die door de rijdende robot Yutu vanaf afstand is gefotografeerd. Hi-res hier.
Foto Chinese Academy of Sciences / China National Space Administration / The Science and Application Center for Moon and Deepspace Exploration / Emily Lakdawalla.

27 januari 2016

Onze blauwe gestreepte planeet. Foto op 24 januari gemaakt vanuit het ruimtestation ISS boven het zuiden van de Atlantische Oceaan. Hi-res hier. Foto NASA.

26 januari 2016

We zijn in Nederland erg Engels/Amerikaans georiënteerd, maar het is heel leuk ook eens ergens anders te kijken. Zo kwam ik via een tweet vandaag deze foto op het spoor: het Europese Very Large Telescope-complex in het noorden van Chili, gefotografeerd door een Franse Pleiades satelliet. Meer hier.

23 januari 2016

In het diepe zuiden van de Indische Oceaan ligt de (Franse) Kerguelen eilandenarchipel. Verder van de bewoonde wereld is er op aarde nauwelijks. De onherbergzame vulkanische eilanden zijn de toppen van een landmassa ter grootte van een derde van Australië die zo'n 20 miljoen jaar geleden onder water verdween. De foto is een klein mozaïek van opnamen van een deel van het westen van het hoofdeiland (zuid is links), met de Cook gletsjer in het midden. De foto's zijn gemaakt op 18 januari vanuit het ruimtestation ISS. De eilandgroep is op wat wetenschappers na onbewoond. Bij de Kerguelen moet ik onmiddellijk denken aan het prachtige boekje 'Taschenatlas der abgelegenen Inseln' van Judith Schalansky. Ze behandelt ze echter niet. Hi-res van het midden van de foto. Foto NASA,

23 januari 2016

Gisteravond weer mijn bijdrage geleverd aan dit project: Het identificeren van foto's van de aarde gemaakt vanuit het ruimtestation ISS. Kijk onder het tabblad Tweets with hi-res voor locaties van via twitter geïdentificeerde foto's. Ik zit er zelf bij als @phi48. Eén van de prachtige foto's die ik gisteren voor dit project postte, is deze opname, gemaakt op 18 januari, van Heard Island and McDonalds Islands, een eilandgroepje diep in het zuiden van de Indische Oceaan. Er zijn nauwelijks meer afgelegen eilanden op de wereld. Hi-res hier. Foto NASA.

21 januari 2016

De foto is vanuit het ruimtestation ISS gemaakt op 24 december 2015. We zien het noorden van Chili en het noordwesten van Argentinië. De Stille Oceaan op de achtergrond. Hi-res hier. Foto NASA.

21 januari 2016

De rijdende Marsrobot Curiosity is op dit moment bezig met het onderzoeken van zwarte zand in een duin dat hij eerder deze maand bereikte. Op de tweede foto heeft hij een hapje van dat zand genomen dat aan boord verder onderzocht wordt op chemische samenstelling. Een eeuw geleden (het derde plaatje) had men in de science fiction een heel ander beeld van Mars. Foto 1 en 2: NASA.

20 januari 2016

Opwinding onder onderzoekers van ons zonnestelsel vandaag. Draait er voorbij de dwergplaneet Pluto een niet nog niet ontdekte planeet, tien keer zo zwaar als de aarde? Pluto hoort bij een groot aantal soortgenoten die met hun allen Kuiper Belt Objects worden genoemd. Ze draaien in banen in de buurt van Pluto en verderop en met sommige van die banen is iets bijzonders aan de hand (zie het plaatje). De objecten in de paarse banen draaien allemaal onder een bepaalde vergelijkbare hoek met het vlak waarin alle planeten van ons zonnestelsel om de zon lopen. Een andere groep, in de blauwe banen, draait onder een hoek daar ongeveer haaks op. De nu voorgestelde onbekende planeet, in de oranje baan, zou het bestaan van deze groepjes banen kunnen verklaren. Het wetenschappelijke artikel hierover, vandaag gepubliceerd in The Astronomical Journal, staat hier. De algemene vuistregel in de sterrenkunde in dit soort gevallen is: zorg nu eerst maar eens dat je hem vindt. Illustratie Caltech/R. Hurt (IPAC). En natuurlijk is er al een website: The Search for Planet Nine.

17 januari 2016

Sri Lanka en het zuiden van India bij nacht, op 11 januari gefotografeerd vanuit het ruimtestation ISS. De smalle bruingele gekromde band is een zone in de dampkring van de aarde waar luchtmoleculen opgenomen energie uit zonlicht afgeven. Dat gebeurt overdag ook, maar de gloed is zo zwak dat hij alleen 's nachts te zien is. Foto NASA.

16 januari 2016

Even naar een ander oord: Java (in Indonesië) bij nacht, op 10 januari gefotografeerd vanuit het ruimtestation ISS. De blauwe vlekken zijn bliksems in enorme onweersbuien. Rechts in de foto de Kleine Soenda Eilanden. De lichtvlek links van het midden boven Java zijn de steden Martapura en Banjarmasin in het zuiden van Kalimantan. Hi-res hier. Foto NASA.

9 januari 2016

Weer mooie nieuwe aardfoto's vanuit het ruimtestation ISS. Dit is een stukje Somalië, met de kustplaats Merca helemaal rechts aan de rand van de foto. Opname gemaakt op 4 januari. Hi-res.JPG Foto NASA.

9 januari 2016

Ruimtefoto's van de aardse oceanen en de wolkenpartijen erboven blijven - vind ik - een prachtig gezicht. Deze opname werd gemaakt vanuit het ruimtestation ISS op 27 december boven het zuiden van de Stille Oceaan. Hi-res.

8 januari 2016

Vorig jaar juli vloog de ruimtesonde New Horizons langs Pluto. Omdat de ruimtesonde maar een piepklein zwak zendertje aan boord heeft gaat het overseinen van gegevens naar de aarde in zo'n slakkentempo dat het nog tot komend najaar duurt eer alle data op aarde zijn. Het voordeel ervan is dat er haast dagelijks nieuws is, bijvoorbeeld in de vorm van versies in hoge resolutie van foto's die we al wel eerder zagen. Gisteren gaf NASA deze plaat vrij: Pluto in ware kleuren. Hij is zo bruin door een bepaald type koolwaterstofverbinding (tholine) op zijn oppervlak. Hi-res hier.

3 januari 2016

Planeet Aarde in de winter. Het westen van Canada vanuit het internationale ruimtestation ISS gefotografeerd in de lokale namiddag van 29 december. Op de voorgrond de voortzetting van de Amerikaanse Cascades, de bergketen direct langs de Stille Oceaan. Dan het minder hoge binnenland van British Columbia, onder laaghangende bewolking. Daarachter de Canadese Rocky Mountains. Op de derde foto zien we Vancouver Island onderin. Vancouver ligt rechts van het midden, precies aan de rand van een wolkendek. Klik op de opnamen voor de hi-res versies van de foto's.

1 januari 2016

De astronauten in het internationale ruimtestation ISS hebben weinig oog voor Nederland gehad de laatste tijd, maar op 7 december maakten ze deze mooie nachtopname van Amsterdam en omgeving. Hi-res hier. Noord is links. Om de herkenning wat te bevorderen heb ik het tweede plaatje gemaakt. Dank trouwens aan Peter Caltner in Graz die me op deze foto attent maakte. Ik had hem wel al in mijn archief staan maar nog geen tijd gehad er goed naar te kijken. Peter is één uit een klein clubje mensen over de hele wereld die foto's van de aarde, genomen vanuit ISS, proberen te identificeren. Zelf doe ik er ook aan mee. Foto NASA.

31 december 2015

Bij de geboorte van een nieuw jaar deze foto van de geboorte van een nieuwe ster. Het object heet heel saai HH24. Meer erover hier. Opname gemaakt met de Hubble ruimtetelescoop. Foto NASA, ESA, the Hubble Heritage (STScI/AURA)/Hubble-Europe (ESA) Collaboration, D. Padgett (GSFC), T. Megeath (University of Toledo), and B. Reipurth (University of Hawaii).

28 december 2015

De astronauten in het internationale ruimtestation hebben het de laatste tijd te druk om nieuwe foto's van de aarde te maken of te uploaden naar het NASA-archief. Daarom dit plaatje van 14 december. Het is een stukje Sahara op het drielandenpunt van Soedan, Egypte en Libië. Zuid is linksboven. Het enige teken van leven zijn de condenssporen van vliegtuigen links- en linksonder in de foto. Ik heb het contrast wat verhoogd want het origineel is tamelijk flets. Hi-res hier. Het gebied ligt in het Al Kufra bekken. Het is een heel oud gebied met restanten van vulkanisme (de donkere bergen) van meer dan een half miljard jaar geleden dat sindsdien water en vooral wind opgevuld is met zand. Foto NASA.

27 december 2015

Duinhelling op Mars, gisteren gefotografeerd door de rijdende Marsrobot Curiosity. Origineel hier.

27 december 2015

Hoe klein we zijn: de aarde en de maan (links) op 26 november gefotografeerd door de Japanse ruimtesonde Hayabusa-2. Die is op weg naar een planetoïde en maakte op 3 december een scheervlucht langs de aarde om meer snelheid te krijgen. Foto JAXA.

27 december 2015

Onze prachtige blauwe planeet. Foto van de Japanse weersatelliet Himawari-8, gisteravond laat onze tijd gemaakt. Linksonder Australië. Mooi is te zien hoe door de scheve stand van de aarde in de ruimte de dagen op hoge zuidelijke breedten nu lang zijn en bij ons kort. De tweede foto is van de Amerikaanse satelliet DSCOVR die op anderhalf miljoen kilometer van de aarde staat, ongeveer richting zon. Hij ziet dus altijd een 'volle aarde'. Deze foto is van 23 december, met ook hier Australië links, en de zuidpool vol in het licht. Foto's JMA/NASA.

26 december 2015

Nog even een paar plaatjes van Mars. De eerste twee opnamen zijn van 13 december, de derde is van 15 december en de laatste van vandaag. Allemaal gemaakt met een van de zwart-wit navigatiecamera's op de Marsrobot Curiosity. Foto's NASA.

21 december 2015

Aan alle moois komt een einde (bijna altijd dan). De Amerikaans-Europese ruimtesonde Cassini die al sinds 2004 rond de planeet Saturnus draait, vloog eergisteren voor het laatst vlak langs de maan Enceladus. Dat leverde onder andere deze twee foto's op. In 2017 zal de ruimtesonde Saturnus binnenvliegen en verbranden. De foto's komen uit nieuw ruw beeldmateriaal van de Cassini dat hier te vinden is. Foto's NASA/ESA/ASI.

20 december 2015

Een bijzondere foto van de aarde, deze week gepubliceerd door de NASA. Hij bestaat uit enkele samengevoegde foto's die de Lunar Reconnaisance Orbiter (LRO) op 12 oktober maakte. Om de aarde zo te zien moet je vanaf hoge breedte van de maan naar de aarde kijken. De LRO vloog op het moment van fotograferen boven de krater Compton, die van ons uit gezien op 55 graden noorderbreedte net voorbij de noordoostelijke rand van de maan ligt (dus rechtsboven van ons uit gezien). De maan keert altijd ongeveer dezelfde kant naar ons toe. Wat we precies van de maan zien varieert een beetje door het jaar heen door kleine veranderingen in de stand van de maan in de ruimte. Hi-res hier. Foto NASA.

20 december 2015

Zoveel prachtig materiaal heb ik om hier nog te delen, maar ja, te weinig tijd momenteel. Deze twee foto's zijn van 13 december, gemaakt vanuit het internationale ruimtestation ISS. Zuid is links. Het is een stukje woestijn ten zuiden van de stad Semnan in het noordoosten van Iran (coördinaten van het midden van de ronde structuur: 34,90 graden NB, 53,97 graden OL; google maps laat hier een witte kaart zien). Ik heb de foto's wat bewerkt. Hi-res hier en hier.

17 december 2015

Eindelijk zijn alle hoge resolutie-foto's van de OSIRIS-camera die de Europese komeetverkenner Rosetta vorig najaar van de komeet 67P maakte online gezet. Het is prachtig materiaal. Hierbij één van die foto's. Hij doet enorm denken aan tekeningen van maanlandschappen zoals illustratoren die midden vorige eeuw maakten. Hi-res hier. Het hele archief staat hier.

17 december 2015

De rijdende Marsrobot Curiosity heeft een gebied bereikt met zwarte duinen. Hier een prachtig mozaïek van opnamen die de robot gisteren maakte. Het panorama is samengesteld door Damia Bouic, een van die paar beeldbewerkingsamateurs in de wereld die prachtige dingen doen met ruw beeldmateriaal van ruimtesondes. Foto NASA/Damia Bouic.

13 december 2015

Ik schreef hier gisteren iets over zwarte duinen op Mars. De Marsrobot Curiosity maakte er op 12 december wat close-up foto's van. Dit beeld is een van die foto's. Hi-res hier. Uit het ruwe materiaal (hier te vinden) maakte ik nog een paar panorama's. Een daarvan hier. Foto's NASA.

12 december 2015

De rijdende Marsrobot Curiosity heeft onlangs een gebied met zwarte duinen op Mars bereikt en doet er nu onderzoek. NASA heeft de duinen informeel Bagnold Dunes genoemd, naar de beroemde Britse duinonderzoeker Ralph Alger Bagnold. Hij publiceerde in 1941 (!) het boek "The Physics of Blown Sand and Desert Dunes". Het was tijdens mijn studie fysische geografie (eerste helft jaren '70) een klassieker en nog altijd geldt het boek als een standaardwerk. In 2005 is het nog eens opnieuw uitgegeven. Bagnold deed zijn baanbrekende onderzoek in de jaren '30 van de vorige eeuw in Egypte en Libië. Door zijn grote kennis van de woestijn daar en omdat hij toevallig in 1941 in Cairo was toen de Italianen Libië bezetten, vroeg en kreeg hij toestemming om een speciale woestijneenheid op te zetten, de Longe Range Desert Group. Officieel verkenden ze de eventuele opmars van de Italianen, maar die bleken er niet te zijn en de groep deed dus vooral onderzoek. Bagnold overleed in 1990. Hi-res van de duinfoto hier.

9 december 2015

De Japanse ruimtesonde Akatsuki die op 7 december in een baan om Venus kwam heeft zijn eerste foto's van Venus doorgestuurd. Ze werden meteen tijdens de eerste omloop gemaakt. In zichtbaar licht vertoont het eeuwige wolkendek van Venus vrijwel geen details (eerste foto), maar in infrarood (tweede foto) en ultraviolet(derde foto) wel. De Europese ruimtesonde Venus Express, die de afgelopen jaren actief was bij Venus, maakte ook opnamen in het ultraviolet en het infrarood. De vierde foto laat een resultaat daarvan zien: een wervelstroming die de Venus Express ontdekte rond de zuidpool van de planeet. In ultraviolet (rechtsboven) zien we voornamelijk de bovenkant van het wolkendek. Met infrarood (linksonder) kunnen we aan de nachtkant van Venus dieper in de dampkring kijken. De eerste drie foto's: Foto's JAXA. De vierde foto: Foto ESA/VMC/VIRTIS.

6 december 2015

Sinds vanochtend draait de Japanse ruimtesonde Akatsuki om de planeet Venus. Dat had vijf jaar geleden al moeten gebeuren, maar mislukte toen omdat de raketmotor die de ruimtesonde had moeten afremmen niet werkte. Nu is het met behulp van stuurraketjes aan boord wel gelukt. In Japan is het sinds een tijdje mode ruimte-experimenten weer te geven in manga-achtige illustraties.

6 december 2015

Een nieuwe aanwinst voor de Afdeling Space van het Stedelijk Museum: een detail van de grote ijsvlakte die op Pluto is ontdekt toen de ruimtesonde New Horizons op 14 juli van dit jaar voorbij vloog. De vlakte zit vol putjes en putten. Waarschijnlijk gaten doordat er ijs is verdampt of het oppervlak om een of andere reden ter plekke is ingezakt. Ook zijn er wat 4 bulten te zien, waar het oppervlak kennelijk wat omhoog gekomen is. Foto NASA/JHU-APL/SwRI.

6 december 2015

Uit de Afdeling Space van het Stedelijk Museum zoals een collega dat noemt: wielspoor van de rijdende Marsrobot Curiosity, op 3 december gefotografeerd. De Curiosity is bij een gebiedje met heel donkere duinen aangekomen en de vluchtleiders rijden de robot daar voorzichtig in om te kijken hoe stevig het zand is. Het zand is zo donker omdat het verweerde lava is. Foto NASA.

3 december 2015

Zo raasde ruimtesonde Hayabusa-2 vanochtend op 3100 km hoogte langs de aarde. Hier een interactieve animatie. Foto JAXA.

2 december 2015

Morgen in de ochtend raast de Japanse ruimtesonde Hayabusa-2 langs de aarde. Hij pikt dan bewegingsenergie van de aarde op om zijn koers te veranderen richting planetoïde Ryugu. Daar moet hij in 2018 aankomen. Hayabusa-2 werd op 3 december 2014 in een baan om de zon gebracht die hem dus nu terug bij de aarde brengt, om met hulp van het aardse zwaartekrachtveld versneld te worden, richting zijn doel. Op 26 november maakte de ruimtesonde van drie miljoen kilometer afstand deze foto van de aarde en de maan. Noord is linksboven. Op aarde zien we rechts Australië, links Azië en in het midden langgerekte bewolking boven de Stille Oceaan. Meer over deze ruimtemissie. Foto JAXA.

30 november 2015

Op 24 november 2015 gefotografeerd vanuit het internationale ruimtestation ISS. De Kaukasus beneden, rechts het oosten van de Zwarte Zee, daarboven Turkije (Ankara helemaal rechts), linksboven het westen van Irak. Links van het paneel Syrië, Libanon, Israel en Jordanië (veel lege woestijn), rechts van het paneel Cyprus. In de tweede foto, iets later genomen, zien we links de Kaspische Zee (met Baku), delen van Iran (met Teheran links) en heel Irak (met de oranje olieinstallaties bij Basrah) en Koeweit (onder een dun wolkendek) aan de horizon. Helemaal rechts nog net de oostrand van de Zwarte Zee. Foto's NASA.

30 november 2015

Ik ben er nooit geweest maar afgaande op foto's die astronauten vanuit de ruimte maken moet de woestijn in het zuidoosten van Iran van een haast buitenaardse schoonheid zijn. Hier twee foto's die op 22 november 2015 zijn gemaakt vanuit het internationale ruimtestation ISS. De eerste foto is van een gebied ten oosten van de plaats Bug, de tweede laat de uitgedoofde vulkaan Bazman en zijn omgeving zien. De laagstaande zon zorgt voor lange schaduwen. Het hele gebied rond de vulkaan is beschermd gebied. Noord is rechtsboven. Hi-res hier. Meer over het gebied hier. Foto's NASA.

29 november 2015

De planeet Saturnus bestaat voor het overgrote deel uit gas. Wat wij als 'buitenkant' zien is in het algemeen de top van de buitenste gas- of wolkenlaag. Daarboven zweven richting de polen van de planeet nog deeltjes die waarschijnlijk tussen een halve en twee micrometer (een duizendste millimeter) groot zijn. Mogelijk bestaan ze uit ijs (bijvoorbeeld fosforwaterstofijs) en/of koolwaterstofverbindingen. Er is nog weinig over bekend. De Amerikaans-Europese ruimtesonde Cassini maakte op 24 november deze prachtige foto van mistlagen boven de zichtbare 'buitenkant'. Origineel hier. Foto NASA/ESA/ASI.

28 november 2015

Het zuidwesten van Pakistan, op 22 november gefotografeerd vanuit het internationale ruimtestation ISS. Het T-vormige schiereiland op de eerste foto is het Schiereiland van Ormara. De tweede foto is een telelensopname van een stukje midden boven in de eerste foto. Het gebied ligt ten westen van de stad Bela. Prachtige geologie en door erosie ontstane vormen. Hi-res eerste foto hier, en hi-res tweede foto hier. Foto's NASA.

24 november 2015

Na de desolate wereld van Mars zo op het oog een bijna even desolaat plaatje van de aarde, gefotografeerd vanuit het internationale ruimtestation ISS. Het is een gebied in Zuid-Afrika, ten zuidwesten van de stad Kimberly. De rivier die beneden in de foto te zien is en dan links naar het noorden gaat is de Oranjerivier. Waar hij naar het noorden afbuigt ligt de plaats Prieska. De originele foto, gemaakt op 14 november, was nogal heiig, dus ik heb het contrast iets verhoogd. Hi-res hier. Foto NASA.

24 november 2015

Marsrobot Curiosity levert de laatste dagen prachtige foto's vanaf het oppervlak van Mars. De bovenste foto maakte hij op 9 november met een van zijn hoge resolutie-camera's, de onderste op 20 november met een van zijn navigatiecamera's die alleen zwart-wit beelden in lage resolutie leveren. Ik heb ze allebei wat opgepoetst. Foto's NASA.

24 november 2015

"Prachtige dode natuur". Zo omschreef een bioloog dit landschap naar aanleiding van een plaatje dat op twitter verscheen. Ik heb uit een aantal ruwe opnamen dit mozaïek gemaakt. Mars, op 9 november gefotografeerd door de rijdende robot Curiosity. Voor wie de film The Martian heeft gezien: zo ziet Mars er dus in het echt uit. Wil je zelf knutselen? De ruwe beelden staan hier.

22 november 2015

De astronauten in het internationale ruimtestation ISS hebben onlangs een hele serie eilanden en atollen gefotografeerd in het westen van de Stille Oceaan (in de Marshall Eilanden, Nauru, Wallis Islands en zo meer). Dit is Makin Island in de Marshall Eilanden, gefotografeerd op 9 november. Hi-res hier. Foto: NASA.

22 november 2015

Ile Europa (Europa-eiland), tussen Madagascar en Mozambique, op 14 november gefotografeerd vanuit het internationale ruimtestation ISS. Hi-res hier. Foto: NASA.

12 november 2015

Een jaar geleden landde de kleine robot Philae op de komeet 67P. Die landing slaagde uiteindelijk wel, maar verliep heel anders dan gepland. ESA heeft er een fraai reconstructiefilmpje over gemaakt, te vinden in het document hier.

9 november 2015

Om mee af te sluiten vandaag het vallen van de avond boven Midden-Amerika en het westen van de Golf van Mexico, op 31 oktober gefotografeerd vanuit het internationale ruimtestation ISS. Hi-res hier. Foto: NASA.

9 november 2015

Begin november kreeg het zuiden van het Arabisch Schiereiland (en Jemen in het bijzonder) te maken met een heuse tropische wervelstorm, Chapala genoemd. De storm trok eerder over het eiland Socotra (dat ook tot Jemen hoort). Op dit moment trekt een nieuwe, kleinere storm (Megh gedoopt) over het gebied. Dit is erg uitzonderlijk. Hier Chapala, op 1 november gefotografeerd vanuit het internationale ruimtestation ISS. Hi-res hier. Foto: NASA.

9 november 2015

Aan de ochtendhemel, vlak voordat de zon opkomt, vormen de planeten Venus, Mars en Jupiter al enkele weken een mooi trio. Deze foto, op 1 november gemaakt vanuit het ruimtestation ISS ter hoogte van de zuidpunt van Afrika, laat dat vanuit de ruimte zien. De helderste stip is Venus. Links ervan de wat minder heldere Jupiter. Rechtsonder Venus de duidelijk iets rode Mars. Hi-res hier. Foto: NASA.

9 november 2015

Stofplaneet. Foto op 1 november gemaakt vanuit het internationale ruimtestation ISS boven het noorden van Pakistan en India. Helemaal links uitlopers van de Himalaya. Stof in de atmosfeer maakt het land hier bijna onzichtbaar. Links de weerkaatsing van de zon op een rivier. Hi-res hier. Foto: NASA.

7 november 2015

Gisteren sprak ik toevallig kort met de Nijmeegse astronoom Paul Groot. Hij is een van de projectleiders van de European Galactic Plane Surveys, afgekort EGAPS. In dit project wordt onze hele Melkweg tot sterren van magnitude 21 (zeer zwak dus) gefotografeerd. Eind van dit jaar moeten de laatste van de geplande 15.000 foto's gemaakt zijn. Hoe de Melkweg er in een dergelijk detail uitziet, toont de foto (gemaakt met de Hubble ruimtetelescoop). Doel van het project is het vinden van een bepaald type zeer zeldzame extreme ster. Als alle materiaal vergaard is moet dat een foto in hoge resolutie opleveren van 72 meter lang en 2 meter hoog! We hebben gisteren even zitten filosoferen hoe geweldig het zou zijn als zo'n foto ook werkelijk afgedrukt en ergens in de openbare ruimte geplaatst zou kunnen worden. Overigens komen alle foto's online, zodat ook andere sterrenkundigen er onderzoek aan kunnen doen. Foto NASA/ESA/SWEEPS Team.

29 oktober 2015

En ter afsluiting nog even naar de planeet Mars met deze foto van de Marsrobot Curiosity van afgelopen zondag. Origineel hier. Foto NASA.

29 oktober 2015

Saturnus is de planeet met de prachtige ringen. Aan de buitenkant van het ringsysteem bevindt zich de heel dunne F-ring die vanaf de aarde maar met moeite te zien is. Het is een bijzondere ring, want hij wordt voortdurend vervormd door de kleine maantjes Prometheus en Pandora die pal aan weerszijden van de ring om Saturnus draaien. Ook in de ring draaien waarschijnlijk heel kleine maantjes mee. Door hun verstorende aantrekkingskrachten ontstaan zo nu en dan tijdelijk 'knopen' en 'fonteinen' (zoals hier te zien) en golven in de ring. Meer over deze foto hier. Foto gemaakt door de ruimtesonde Cassini. Foto NASA/ESA/ASI

29 oktober 2015

De Amerikaanse ruimtevaartorganisatie NASA gaf aan het begin van de avond deze nieuwe foto van dwergplaneet Pluto vrij. De foto werd gemaakt op 14 juli van dit jaar door de ruimtesonde New Horizons. In september werd het origineel al gepubliceerd, maar de foto is nu bewerkt naar een hogere kwaliteit. Hi-res hier. Foto NASA/JHU-APL/SwRI.

21 oktober 2015

Het blijft toch een prachtig gezicht, het Nabije Oosten vanuit de ruimte. Foto gemaakt op 14 oktober vanuit het ruimtestation ISS. Foto NASA .

20 oktober 2015

De aangekondigde website waarop dagelijks nieuwe beelden van de aarde verschijnen, vanaf zo'n 1,5 miljoen kilometer afstand gemaakt met de Amerikaanse satelliet DSCOVR, is eindelijk in de lucht. Hier een beeld van 17 oktober. Hi-res hier.

17 oktober 2015

Een zware sterexplosie 8000 jaar geleden, in het sterrenbeeld Zwaan op 2100 lichtjaar van ons vandaan, produceerde de zogeheten Sluiernevel. Dit is een detail uit die nevel, gefotografeerd met de Hubble ruimtetelescoop. Hi-res opname. Foto NASA/ESA/Hubble Heritage Team (STScI/AURA).

16 oktober 2015

Planeetonderzoekers gaan de Hubble ruimtetelescoop in de rest van zijn werkzame leven gebruiken om eens per jaar een foto te maken van de grote gasplaneten in ons zonnestelsel. Dat programma heet Outer Planet Atmospheres Legacy (OPAL, meer hier). Afgelopen 19 januari werd deze foto gemaakt. Het verschil tussen het bovenste en het onderste deel van de foto is ongeveer twaalf uur. Als je heel goed kijkt zie je op allerlei plekken op Jupiter kleine verschillen. De grote Rode Vlek (die heet echt zo) is een storm die al eeuwen woedt. Deze foto en de foto die volgend jaar worden gemaakt worden mede gebruikt ter voorbereiding op het onderzoek met een nieuwe ruimtesonde (Juno) die naar Jupiter onderweg is. Origineel van de eerste foto hier, van de tweede foto hier. Foto's NASA, ESA en Z. Levay (STScI/AURA) Bron: A. Simon (GSFC), M. Wong (UC Berkeley), and G. Orton (JPL-Caltech).

16 oktober 2015

Vandaag zijn weer nieuwe foto's van de ruimtesonde New Horizons, die in juli langs Pluto vloog, online gezet. Het gaat om opnamen in veel groter detail van gebieden waarvan eerder al overzichtsfoto's waren gepubliceerd. De foto hier laat tal van putjes en linksonder een heuvel zien. Het terrein doet denken aan gebieden bij de noordpool van Mars wanneer daar in het voorjaar koolzuurijs verdampt. Daarbij ontstaan ook dergelijke putvormige holtes. Foto NASA/JHU-APL/SwRI.

16 oktober 2015

Nog een plaatje van de Saturnusmaan Enceladus van eergisteren. Het gefotografeerde gebied ligt bij de noordpool van de maan. Dit gebied was nooit eerder in detail gefotografeerd en zag er op oude opnamen nogal eentonig uit. Op 28 oktober vliegt de ruimtesonde Cassini laag over de zuidpool van Enceladus. Dat is een bijzonder gebied. Uit scheuren in het oppervlak daar ontsnapt warmte en waterdamp (de tweede foto)! In die waterdamp zitten ook heel kleine minerale deeltjes. De betekenis van die ontdekking (van een paar jaar geleden al!) is enorm: onder de ijslaag aan het oppervlak moet een laag vloeibaar water zitten die op zijn beurt weer raakt aan de rotsachtige kern van de maan. In die ondergrondse oceaan is het warm, er is water en er zijn uit de kern minerale voedingsstoffen beschikbaar. Er is in ieder geval chemie en mogelijk is het er zelfs geschikt voor leven dat zonder zuurstof kan! Het is speculatie maar planeetonderzoekers nemen de gedachte wel serieus. Foto's NASA/ESA/ASI.

15 oktober 2015

We leven in een zonnestelsel vol wonderbaarlijke werelden. Deze foto is gisteren gemaakt door de ruimtesonde Cassini die een scheervlucht langs de Saturnus-maan Enceladus maakte. Het is een nog ruwe opname. Bewerkte beelden komen binnenkort. Enceladus bestaat uit ijs. We zien inslagkraters en barsten in het ijsoppervlak. Wie meer van die passage van gisteren wil zien kan hier terecht. Foto NASA/ESA/ASI.

15 oktober 2015

Buiten is het nat en kil. Op mijn scherm zie ik het hart van Frans Polynesië in de tropische Stille Oceaan. In het midden het dubbeleiland Raiatea (onder) en Tahaa, omringd door koraalriffen. Foto gemaakt op 26 september vanuit het ruimtestation ISS. Origineel hier. Foto NASA.

13 oktober 2015

Prachtige nachtfoto van ons deel van West-Europa, gemaakt op 27 september vanuit het ruimtestation ISS. We kijken naar het westen. Nederland en België beneden, Frankrijk met Parijs links, Groot-Brittannië met Londen boven het midden, Ierland bovenaan. Op de zuidelijke Noordzee zijn tal van schepen te zien die liggen te wachten voor de verschillende havens in Nederland en Engeland. Foto NASA.

13 oktober 2015

Een groter contrast dan met het onverlichte Noord-Korea is er haast niet: overvloedig kunstlicht 's nachts in de Verenigde Arabische Emiraten, aan de Straat van Ormoes. Links het zuiden van Iran met de havenstad Bandar-e Abbas. Foto gemaakt op 3 oktober vanuit het ruimtestation ISS. Origineel hier. Foto NASA.

13 oktober 2015

Ik heb hier al eens eerder zo'n foto laten zien maar het blijft een bizar gezicht: Noord-Korea en omgeving 's nachts gezien vanuit het ruimtestation ISS. Deze foto is gemaakt op 26 september. Onder in de foto zien we de fel verlichte metropool van Seoul in Zuid-Korea. Net daarboven slingert een oranje lijn. Dat is de verlichte zwaar bewaakte grens met Noord-Korea. Dat land is op wat licht uit de hoofdstad Pyongyang na 's nachts vrijwel donker. Verder naar boven het noordoosten van China. Op zee zijn op diverse plekken lichtjes te zien. Dat zijn allemaal vissersboten die met felle schijnwerpers aan het vissen zijn. Origineel van de foto hier. Foto NASA.

13 oktober 1015

De afgelopen weken hebben astronauten vanuit het ruimtestation ISS Nederland verscheidene keren 's nachts gefotografeerd. Deze foto is van 6 oktober. We kijken naar het noordoosten. Linksonder het zuidoosten van Engeland, midden onder het oranje verlichte België, links daarboven Nederland. Helemaal linksboven het zuiden van Noorwegen, met poollicht aan de horizon. Midden boven aan de horizon het zuiden van Zweden. De vage gebiedjes en gebieden overal in de foto worden veroorzaakt door wolken. Originele foto hier. Foto NASA.

9 oktober 2015

Dwergplaneet Pluto in tegenlicht. Deze foto haalde alle media, met de mededeling dat ook Pluto, net als wij, een blauwe hemel heeft. Maar is dat ook zo? Het blauwe licht komt door verstrooiing van zonlicht door heel kleine deeltjes tholine. Dat is een methaanverbinding die onder invloed van ultraviolette straling ontstaat. De deeltjes zelf hebben een grijze of rode tint, maar door hun afmeting verstrooien ze wit licht (van de zon) zodanig dat we voornamelijk blauw zien. Net zo zorgen stikstofmoleculen in onze lucht door verstrooiing voor onze blauwe hemel. De hoeveelheid deeltjes rond Pluto is zo klein dat je vanaf het oppervlak waarschijnlijk helemaal niets van dat blauw ziet, maar gewoon een pikzwarte hemel. Origineel hier.

9 oktober 2015

Hier stond, volgens de allernieuwste inzichten van NASA, tussen 3,8 en 3,3 miljard jaar geleden een meer. De foto is gemaakt door de Marsrobot Curiosity die in 2012 in de krater Gale landde en daar geologisch onderzoek doet. Waar het water van dat meer vandaan kwam is nog een raadsel. Eén van de betrokken onderzoekers, John Grotzinger, zegt: "We hadden de neiging te denken dat Mars een eenvoudige planeet is, net zoals we dat vroeger over de Aarde dachten. Hoe meer je kijkt, hoe complexer het allemaal blijkt. We zullen al onze veronderstellingen dus opnieuw moeten gaan overwegen." De foto is bewerkt naar aardse kleuren, om de geologen het bestuderen van de beelden gemakkelijker te maken. Daarmee is er blauw in de foto gekomen (op Mars is de lucht in werkelijkheid oranje getint) en zijn de schaduwen zwarter geworden. Hi-res van de foto hier. Foto NASA.

1 oktober 2015

Toen op 14 juli de ruimtesonde New Horizons de dwergplaneet Pluto was gepasseerd vertelde de vluchtleiding dat - na een eerste spoedoverdracht van gegevens - de rest van de waarnemingen van de ruimtesonde vanaf september in een soort datawaterval van 16 maanden lang naar de aarde zou komen. [De reden is dat de ruimtesonde een miniem zendertje heeft en dat het data versturen daardoor uiterst langzaam gaat.] Gisteren waren er weer nieuwe foto's, nu van de maan Charon. De grote kloof op die maan is rond 1600 kilometer lang. De foto's zijn hier en hierte vinden. Op deze foto's zijn de kleurverschillen versterkt om meer details zichtbaar te maken. Foto's NASA/JHU-APL/SwRI.

27 september 2015

In het mediageweld van gisteren rond de persconferentie van de NASA over water op Mars is een even interessante persconferentie in Nantes ten onder gegaan. Daar presenteerden Europese onderzoekers bewijs dat de komeet 67P uit twee kometen bestaat. Sinds vorig jaar zomer draait de Europese ruimtesonde Rosetta rond 67P. Die heeft een opvallende vorm, als van een badeendje. Op de komeet zijn overal gelaagde structuren te zien. Een nauwgezette analyse heeft nu uitgewezen dat 67P uit twee verschillende aan elkaar gekitte kometen bestaat. Beide kometen zijn afzonderlijk ontstaan in de beginjaren van het zonnestelsel. Eens zijn ze zo zacht met elkaar gebotst dat ze aan elkaar vastvroren en uiteindelijk één omhullende stofmantel kregen. Op de foto een samenvatting van de studies die tot de conclusie van de dubbele komeet hebben geleid. Meer en foto's hier.

27 september 2015

Op bijna 36.000 kilometer hoogte boven de westelijke Stille Oceaan ten noorden van Papua Nieuw Guinea staat de Japanse weersatelliet Himawari-8. Hij maakt elke tien minuten een foto van de aarde die in zeer hoge resolutie geplaatst wordt. Bijgaande foto is van vanochtend plaatselijke tijd. Langs de grens tussen dag en nacht zien we linksboven een wervelstorm. Het is tyfoon Dujuan. Ten noorden ervan ligt de tropische storm Phanfone die gisteren Japan bereikte. Foto JMS.

27 september 1015

Nieuws van de planeet Mars komt meestal van de Amerikaanse NASA of de Europese ESA. India heeft echter ook sinds een jaar een ruimtesonde om de planeet draaien, de Mars Orbiter Mission. Ter gelegenheid daarvan heeft de Indiaase ruimtevaartorganisatie ISRO een Marsatlas uitgegeven. Hij werd afgelopen week gepresenteerd door een aantal bobo's van ISRO (op de foto "Shri A S Kiran Kumar, Chairman ISRO (centre) releasing the Mars Atlas with Dr. Y V N Krishnamoorthy, Scientific Secretary ISRO (left); Dr. Annadurai M, Director ISRO Satellite Centre, Shri Tapan Misra, Director Space Application Centre ISRO, Shri Deviprasad Karnik, Director Public Relations Unit ISRO"). De atlas, die in pdf 139 pagina's telt, is hierte downloaden.

26 sept 2015

Eindelijk nieuwe foto's van de ruimtesonde NewHorizons van de Pluto-maan Charon, tenminste al bestaande foto's maar dan nu in hogere resolutie. Ik heb er dit mozaiekje van gemaakt. Charon ziet er totaal anders uit dan Pluto. Heeft alles met verschil in interne warmtehuishouding van beide te maken, maar waardoor die zo verschillend is moeten de onderzoekers gaan achterhalen. De ruwe beelden staan hier. Foto's NASA/JHU-APL/SwR.

25 september 2015

Er zijn weer nieuwe plaatjes van Pluto, gemaakt door de ruimtesonde New Horizons die in juli langs de dwergplaneet vloog. Er zijn geen nieuwe gebieden op Pluto te zien, wel in de beste resolutie tot nu toe - en voorzien van een beetje kleur om meer details te laten zien. De kleur komt zo dicht mogelijk bij hoe het er voor ons oog uit zou zien. De hi-res van eerste het plaatje staat hier, van het tweede plaatje hier. Alle nieuwe beelden zijn hier te vinden.

22 september 2015

De maan Enceladus (boven) met zijn geisers van waterdamp en ijsdeeltjes, onder de buitenste laag van de dampkring van Saturnus. De foto is een bewerking van een opname van de ruimtesonde Cassini door Gordan Ugarkovic, bekend om zijn prachtige bewerkingen van ruimtefoto's. Het plaatje komt uit de film In Saturn's Rings, vorig jaar in de VS uitgebracht voor IMAX-theaters. Meer over die film hier.

21 september 2015

Op google earth kun je natuurlijk elke plek in de wereld bekijken, maar ik laat me graag verrassen door de astronauten in het ruimtestation ISS. Deze foto maakten ze op 13 september en zonder die foto zou ik nooit bedacht hebben hier eens te gaan kijken. Links in de foto een komvormige vallei die als bijnaam de Punchbowl heeft. Hij ligt rond het dorp Haean in het noordoosten van Zuid-Korea, pal tegen de grens met Noord-Korea aan (hier langs de linkerrand van de foto). Er is in dit gebied in de Koreaanse oorlog hard gevochten om zowel het dal als de heuveltoppen er rondom heen. In het dal liggen een paar dorpjes en heel veel rijstvelden. Dat zijn al die voornamelijk blauw gekleurde vlakjes. De bijnaam werd gegeven door soldaten van de vredesmacht van de Verenigde Naties die hier na het bestand werd gelegerd. Het origineel staat hier. Foto NASA.

18 september 2015

Gisteravond gaf NASA nieuwe foto's van Pluto vrij afgelopen juli gemaakt door de ruimtesonde New Horizons. Ze horen tot de spectaculairste die ooit in ons zonnestelsel zijn gemaakt. De Rus Roman Tkachenko bewerkte de opvallendste foto op basis van technische gegevens van de MVIC camera aan boord tot de kleurenopname die je hier ziet. De kegelvormige bergen links zijn zo'n 3500 meter hoog en ze bestaan uit waterijs (dat bij de extreem lage temperatuur op Pluto bikkelhard is). Mogelijk zijn ze een soort ijsvulkanen. Let ook op de bandstructuur boven de horizon. Er hangt boven Pluto een gelaagde mist van heel kleine ijsdeeltjes. De nieuwste foto's vind je hier.

13 september 2015

De Europese ruimtesonde Rosetta draait nog altijd om komeet 67P heen. Hoewel de komeet op 13 augustus zijn kleinste afstand tot de zon bereikte en zich nu weer van de zon verwijdert, lijkt zijn activiteit toe te nemen. Deze foto dateert van 5 september. Het lijkt erop dat de komeet hier naast gas en stof ook grotere deeltjes verliest. De foto is een ruw beeld, dus nog niet gecorrigeerd voor eventuele beeldfouten. Meer hier. Foto ESA/Rosetta/NavCam – CC BY-SA IGO 3.0.

13 september 2015

Algengroei in de Botnische Golf bij Finland, op 7 augustus in het infrarood gefotografeerd door de Europese satelliet Sentinel-2. Door het warme weer en een rustige zee kwam begin augustus een enorme algengroei op gang. Ik heb het contrast in de foto wat verhoogd om de structuren beter zichtbaar te maken. Op het originle beeld is mooi te zien hoe schepen sporen door de algenvelden trekken. Foto Copernicus Sentinel 2/ESA.

13 september 2015

Afgelopen dinsdag vloog de ruimtesonde Cassini langs de Saturnus-manen Dione en Enceladus. Dat leverde mooie plaatjes op. De eerste foto is een klein mozaïek van een deel van Dione. Op de twee volgende foto's is te zien hoe Enceladus van Cassini uit gezien achter Dione langs ging. De vierde foto is Enceladus, rechts verlicht door de zon, links zwak verlicht door het weerkaatste licht van Saturnus. Het ruwe beeldmateriaal staat hier. (plus de volgende pagina en pagina 10 in die serie). Foto's NASA/ESA/ASI.

13 september 2015

De Marsrobot Curiosity is afgelopen week naar een nieuwe locatie gereden. Daar heeft hij allereerst zijn nieuwe omgeving in detail gefotografeerd. Uit ruwe beelden (gemaakt op 10 september en hier te vinden) stelde ik dit panorama samen. In de verte Sharp Mountain, de grote berg in de krater Gale waar Curiosity in 2012 landde.

11 september 2015

Afgelopen juli vloog de Amerikaanse ruimtesonde New Horizons langs de dwergplaneet Pluto. Hij liet ons een verbazingwekkende wereld zien. Sinds vorige week is de ruimtesonde alle verzamelde informatie vanuit zijn boordcomputer naar de aarde aan het seinen en gisteren presenteerde NASA nieuwe beelden. Eigenlijk al bekende beelden, maar nu in hoge resolutie. Het wordt er allemaal alleen maar verbazingwekkender op. De eerste foto is een mozaïek samengesteld uit recht naar beneden genomen foto's. Het beeld geeft een idee hoe Pluto eruit ziet als je op 1800 kilometer afstand voorbij vliegt. De tweede foto is een deel van dat mozaïek. Op de originelen zijn op allerlei plaatsen duinenvelden te zien, althans daar lijkt het op. Hoe die in de uiterst ijle dampkring van Pluto kunnen zijn ontstaan is een van de vele raadsels die de foto's oproepen. Alle nieuwe beelden van gisteren staan hier. Vandaag zouden nieuwe beelden komen, van de manen van Pluto. Foto's NASA/JHU-APL.

11 september 2015

Er zit sinds vorige week vrijdag een Deense astronaut in het ruimtestation ISS, Andreas Mogensen. Morgen komt hij al weer terug naar de aarde. Gelukkig voor hem was het eerder deze week in Denemarken mooi weer en kon hij op 7 september bijgaande foto maken. Nederland was die dag bewolkt. Hi-res hier. Foto NASA.

8 september 2015

De Amerikaanse ruimtesonde Dawn draait sinds maart van dit jaar om de planetoïde Ceres. Morgen begint hij aan zijn derde reeks rondjes rond de planetoïde om het oppervlak nauwkeurig te fotograferen en de samenstelling ervan te bepalen. Ceres heeft een diameter van 950 kilometer en is daarmee de grootste planetoïde. Hij is niet veel kleiner dan bijvoorbeeld de maan Charon van Pluto (die meet iets meer dan 1200 kilometer in diameter). Ceres is groot genoeg om onder zijn eigen zwaartekracht een ronde bol te zijn. Al bij zijn nadering vielen Dawn twee witte vlekken in een grote krater op. Nu hij grote delen van het oppervlak heeft gefotografeerd blijken hier en daar kraters met witte vlekken aanwezig. Kennelijk zit er iets wits direct onder het oppervlak. Wat dat is weet men nog niet en waardoor het alleen op sommige plekken maar zichtbaar is ook onduidelijk. Ceres moet op basis van zijn massa voor ongeveer een kwart uit ijs bestaan, maar tegelijk kun je je moeilijk voorstellen hoe ijs in het luchtledige aan het oppervlak miljoenen jaren of nog langer kan blijven bestaan. De spectrografische waarnemingen die Dawn doet zullen uitsluitsel moeten kunnen geven. Meer over Dawn. De foto's staan hier. Alle foto's NASA.

6 september 2015

Geen bacteriekolonie of een zeepok, maar Isola di Montecristo, het Italiaanse eilandje waar een deel van de beroemde roman De graaf van Montecristo van Alexandre Dumas speelt. Op 30 augustus gefotografeerd vanuit het ruimtestation ISS. Het origineel staat hier. Foto NASA.

5 september 2015

Gisteren op Mars. Een opvallende bodemverkleuring, gefotografeerd door de Marsrobot Curiosity. De foto is jammer genoeg alleen in zwart-wit opgenomen. Het is nog niet bekend waarom de bodem daar lichter van tint is. Stond ik daar maar met mijn geologenhamer... Het origineel staat hier. Onderaan twee van de wielen van de robot. Foto NASA.

6 september 2015

Op 30 augustus fotografeerden astronauten vanuit het ruimtestation ISS westelijk Amsterdam en het westelijk havengebied (eerste foto) en de Maasvlakte (tweede foto, een mozaiekje van vier opnamen). Verder lieten ze Nederland helaas links liggen. Originelen hier en hier. Foto's NASA.

6 september 2015

Maastricht en omgeving, op 30 augustus gefotografeerd vanuit het ruimtestation ISS. Noord is links. De werkzaamheden aan de A2 zijn goed te zien. Het origineel staat hier. Foto NASA.

5 september 2015

Gisteren op Mars. Een opvallende bodemverkleuring, gefotografeerd door de Marsrobot Curiosity. De foto is jammer genoeg alleen in zwart-wit opgenomen. Het is nog niet bekend waarom de bodem daar lichter van tint is. Stond ik daar maar met mijn geologenhamer... Het origineel staat hier. Onderaan twee van de wielen van de robot. Foto NASA.

5 september 2015

Ogenschijnlijk een wat saaie foto, op 2 september gemaakt vanuit het ruimtestation ISS. Het is een deel van het noordelijke stuk van het Urmia-meer in het uiterste noordwesten van Iran. Dit meer is de laatste decennia enorm ingekrompen en nog veel zouter geworden dan het al was. Al die witte vlekjes midden en linksonder zijn zoutpilaren en zouteilandjes. Ik heb het contrast van het beeld wat vergroot om ze beter zichtbaar te maken. Het origineel staat hier. Foto NASA.

4 september 2015

De orkaan Jimena, ten westen van Mexico, die aan het afzwakken is naar een tropische storm. Het oog van de orkaan is inmiddels verdwenen. Foto gemaakt op 30 augustus vanuit het ruimtestation ISS. Foto NASA.

4 september 2015

De vroege ochtend van 30 augustus, gezien vanuit het ruimtestation ISS. Op de voorgrond een stukje Nieuw Zeeland. De heldere 'ster' is de planeet Venus. Aan de horizon kondigt zich de nieuwe dag aan. De cilinder is het Japanse vrachtschip HTV-5 dat onlangs aan het station koppelde. Foto NASA.

2 september 2015

De Aarde zoals we die zelden zien, op 31 augustus gefotografeerd door de Japanse weersatelliet Himawari-8 die in een geostationaire baan op een vaste positie boven het westen van de Stille Oceaan staat. Foto JMA.

2 september 2015

Gisteren liet ik hier wat van de planeet Mars zien, met prachtig verweerd gesteente. Op een andere foto, gemaakt op diezelfde dag (27 augustus), steekt een heel dun stukje steen uit het zand (zie bij de pijl linksboven in de foto). Hoe lang zou dit hier al zo staan? Duizend jaar, een miljoen, een miljard? Foto NASA.

2 september 2015

Een van de merkwaardigste nieuwe ontdekkingen in het zonnestelsel: een eenzame kegelvormige berg (6 km hoog!) op de planetoïde Ceres, gefotografeerd door de ruimtesonde Dawn die om dit hemellichaam heen draait. Het is de enige berg in deze soort op de heel Ceres. Hoe hij ontstond is nog een raadsel. Foto gemaakt op 19 augustus. Foto NASA.

2 september 2015

Vanochtend vroeg plaatselijke tijd werd vanaf Cape Canaveral in Florida een Atlas V-raket (met een militaire lading) gelanceerd. Aan de grond was de zon nog niet op, maar op de hoogte waarop de tweede trap ontbrandde was de zon al wel boven de horizon. Dat leidde tot dit spectaculaire beeld. Foto ULA.

2 september 2015

Poollicht boven het zuiden van de Indische Oceaan, gefotografeerd vanuit het ruimtestation ISS op 27 augustus. Foto's NASA.

2 september 2015

Naar het oog van de orkaan. De wervelstorm Jimena, op 29 augustus ten westen van Mexico, gefotografeerd vanuit het ruimtestation ISS. Foto's NASA.

1 september 2015

De onderzoekers die met de Marsrobot Curiosity werken laten hem met enige regelmaat zijn hele omgeving in hoge resolutie fotograferen. Dat doet men om die omgeving goed te documenteren en te bestuderen en als referentie voor detailwaarnemingen. Op 27 augustus maakte de robot een groot aantal opnamen. Uit een aantal daarvan stelde ik het mozaïek hier samen. Ter plekke ligt een gesteentepakket dat uit soms uiterst dunne laagjes bestaat. Dat pakket is verbrokkeld en door wind verweerd tot soms bizarre vormen. Die blijven in het kurkdroge klimaat van Mars bijna 'eeuwig' bewaard. Foto's NASA.