Op 1 juli 1997 om 05.58 u. was het Volle Maan, en op 30 juli 1997 om 12.35 u. was het opnieuw Volle Maan. Het was die maand dus tweemaal Volle Maan! Omdat dit verschijnsel niet al te vaak voorkomt, noemen Engelstaligen die tweede Volle Maan in een maan een 'Blue Moon' (Blauwe Maan). Ook bezigen zij de uitdrukking 'once in a Blue Moon' (= een zeldzaamheid).
Is het verschijnsel werkelijk zo zeldzaam? De synodische omloop van de maan (de tijdsduur tussen de ene Volle Maan en de daaropvolgende) bedraagt 29,25 tot 29,75 dagen (gemiddeld 29,53059 dagen). Dus kan het voorkomen dat er twee Volle Manen plaatsvinden in een kalendermaand. De laatste keer gebeurde dat in september 1993, de eerstvolgende keren gebeuren in januari en maart 1999, november 2001, juli 2004, juni 2007, en december 2009. Zó zeldzaam is het verschijnsel dus niet.
Overigens is de tweede Volle Maan in een maand ook gebonden aan de tijdzone. Zo noemden de Verenigde Staten de Volle Maan van 1 juli 1997 al Blauwe Maan. Daar vond het tijdstip immers een paar uren vroeger plaats, nog op 30 juni 1997. En op 1 juni 1997 was het ook al Volle Maan geweest.
Kan er ook sprake zijn van een maand zonder Volle Maan? Jazeker, want februari duurt altijd korter dan de synodische maand. Als Volle Maan plaatsvindt na 30 januari 06 u., hoeft zich in februari geen Volle Maan voor te doen (afhankelijk van de ware duur van de synodische maand en het feit of er wel of niet sprake is van een schrikkeljaar). In ieder geval is er nooit een Volle Maan in februari als Volle Maan plaatsvindt na 31 januari 18 u.
De eerstvolgende keer dat er in februari geen Volle Maan optreedt, is in 1999. De laatste keren in onze eeuw waren in 1961, 1934 en 1915. Een volle-maanloze februari is dus veel zeldzamer dan een Blauwe Maan!
Nòg zeldzamer is de situatie dat vier opeenvolgende Volle Manen aanleiding geven tot twee achtereenvolgende Blauwe Manen. Dat kan slechts in januari en maart, rondom een volle-maanloze februari. In onze eeuw gebeurde dat alleen in 1915 en 1999 (tijdstippen in UT; meer naar het oosten, in de VS, ook in 1980). In de vorige eeuw gebeurde dat twee keer zo vaak: in 1809, 1847, 1866 en 1885.
Tekst: Carl Koppeschaar
Terug naar ASTRONET's home page