Maandagochtend 3 oktober, van ruwweg tien voor tien 's ochtends tot tien voor half één 's middags, ontbreekt een gedeelte van de zon. De Nieuwe Maan schuift dan precies tussen de aarde en de zon door, zodat in een smalle strook over het aardoppervlak een centrale zonsverduistering optreedt. Als de maan dichtbij de aarde staat, kan de zon daarbij totaal worden verduisterd. Maar op 3 oktober staat de maan juist ver van de aarde en is daardoor niet groot genoeg aan de hemel om de zon volledig te bedekken. Er blijft een felle ring van de zon over en het wordt dan ook nergens echt donker.

De ringvormige fase is alleen te zien in een smalle strook van Portugal, Spanje (en een deel van het eiland Ibiza), Algerije, Tunesië, Libië, Tsjaad, Soedan, Ethiopië, Kenia en Somalië. Daar schijnt de zon maximaal 4 minuten en 32 seconden lang als een dunne ring aan de hemel.

Zichtbaarheidsgebied van de zonsverduistering.
Illustratie: Fred Espenak/NASA/Goddard Space Flight Center



De ringvormige zonsverduistering in Spanje en Noord-Afrika.
Illustratie: Fred Espenak/NASA/Goddard Space Flight Center

Twee jaar geleden, op 31 mei 2003, vond eveneens een ringvormige zonsverduistering plaats. Net als bij de eclips van 3 oktober het geval zal zijn, was die in Nederland en België als een gedeeltelijke eclips te zien. De ringvormige zonsverduistering van 31 mei 2003, gefotografeerd door Markus Burch uit Zwitserland, te Ólafsfjörður, IJsland.

Klik voor een animated gif van het verloop van de zonsverduistering over ons halfrond door Larry Koehn van Shadows & Substance.

In Nederland en België is 'slechts' een gedeeltelijke zonsverduistering te zien. Maar het is een zeer fraaie eclips, waarbij omstreeks 11.05 u. zo'n zestig procent van de zonnediameter door de maan zal worden bedekt.

In het midden van Nederland begint de zonsverduistering om 09.54 u. Aan de rechter bovenrand van de zon wordt dan een klein deukje zichtbaar. De hap uit de zon wordt groter, totdat om 11.06 u. aan de rechterkant zestig procent van de zonnediameter door de maanschijf verduisterd is. Daarna wordt de hap uit de zon weer kleiner, totdat om 12.22 uur de laatste indeuking aan de onderkant van de zon verdwijnt.

Ongeveer zo ziet de verduisterde zon er kort na 11 uur 's ochtends uit in Nederland en België.
Foto: Carl Koppeschaar

KIJK NIET RECHTSTREEKS IN DE ZON!

De projectiemethode, waarbij het zonsbeeld achter een kijker wordt geprojecteerd op een stuk wit papier of karton, en waarbij het beeld wordt scherpgesteld met behulp van het oculair.
Illustratie: ESO

Carl Koppeschaar

Algemeen