PLANETOÏDE VOOR 'TANTE TRUUS'
Geertruida Wijsmuller-Meijer (Alkmaar, 21 april 1896 – Amsterdam, 30 augustus 1978).
Standbeeld op het Bachplein in Amsterdam. Foto: Wikipedia.
Haarlem, 16 juni 2010.
'Rechtvaardige onder de Volkeren'
Planetoïde nummer 15296 draagt voortaan de naam Tantetruus. Daarmee bewijzen sterrenkundigen eer aan
Geertruida (Truus) Wijsmuller-Meijer, de Nederlandse oorlogsheldin die tienduizend Joodse kinderen redde.
De vernoeming geschiedde door de groep van de Spacewatch Telescope op Kitt Peak, op voordracht van de de in Argentinië woonachtige Nederlandse amateursterrenkundige Wim Fröger. De Internationale Astronomische Unie (IAU) heeft het voorstel tijdens Volle Maan op 15 juni 2011 bekrachtigd.
Planetoïde (15296) Tantetruus beweegt zich op een afstand van 310 tot 404 miljoen kilometer van de zon in de ruimte tussen de planeten Mars en Jupiter. Een planetoïde bestaat meestal uit rotsachtig materiaal en kan verschillen in omvang van een kleine kei tot een heuse miniplaneet met een diameter van 1000 kilometer. De diameter van planetoïde Tantetruus bedraagt naar schatting 3 kilometer. De naar de verzetsheldin vernoemde ruimterots draait in 3,69 jaar om de zon.
Officiële beschrijving:
(MPC 75350)(15296) Tantetruus = 1992 AS2
Discovered 1992 Jan. 2 by Spacewatch at Kitt Peak.
Geertruida (“Truus”) Wijsmuller-Meijer (1896–1978) was a member of the Dutch resistance who rescued some ten thousand Jewish children before and during WWII and smuggled them to safety. In 1966 she was named Righteous Among the Nations. Name suggested by W. A. Fröger.
Gertruida Meijer ging in Alkmaar naar de Handelsschool. In 1912 verhuisde het gezin naar Duivendrecht. In 1914 kreeg zij haar eerste baan, bij een bank. Daar leerde zij haar echtgenoot, de bankier J.F. Wijsmuller (Amsterdam, 25 februari 1894) kennen: zij huwden in 1923. Na haar huwelijk stopte zij met werken, in de verwachting spoedig moeder te worden. Maar toen dit uitbleef begon zij meer en meer sociaal werk te verrichten. Ze begon in 1938 met het redden van Joodse kinderen, deed in de oorlog illegaal werk en werd na de oorlog raadslid voor de VVD in Amsterdam.
Zij was bevriend met de verzetsvrouw Mies Boissevain-van Lennep, die zij kende van de Vereeniging voor Vrouwenbelangen en Gelijk Staatsburgerschap (VVGS). Vanaf de jaren dertig regelde ‘Tante Truus’ (zoals ze al gauw genoemd werd) samen met onder meer Mies Boissevain kindertransporten voor onder meer het Comité voor Bijzondere Joodse Belangen waarmee ze in totaal tienduizend Joodse kinderen uit Duitsland en Oostenrijk via Nederland in Engeland redde. In Duitsland werkte zij op dat gebied samen met Recha Freier, de vrouw van een Berlijnse rabbi. Ze liet zich niet intimideren, maakte desnoods stampei, palmde spoorwegmannen met cadeautjes en Duitse officieren met charme in als ze daarmee een kind kon redden. Ze moest onder meer onderhandelen met de man die later de organisator van de Jodenuitroeiing zou worden, de SS'er Adolf Eichmann. Eichmann wilde een grap met haar uithalen: geen onderhandeling, ze kon meteen 600 joodse kinderen meekrijgen. Dat lukte en binnen enkele dagen bracht ze hen naar Hoek van Holland, vanwaar vijfhonderd van hen direct doorreisden naar Groot-Brittannië. De overige honderd kinderen werden in Den Haag opgevangen.
Hierna kregen de transporten meer structuur en werd een maximum van 150 kinderen per keer afgesproken. Een paar maal per week reisde 'tante Truus' naar Duitsland om ze op te halen, totdat de bezetting een einde maakte aan het reddingswerk op deze schaal omdat de grenzen naar Engeland dicht gingen. Op de dag van de capitulatie wist ze nog 75 kinderen via IJmuiden weg te krijgen, op het SS Bodegraven, hetzelfde schip waarop de beroemde kunsthandelaar Goudstikker en zijn familie naar Engeland reisden (en waarbij Jacques Goudstikker door een ongeval omkwam).
Tijdens de bezetting zette ze haar reddingen illegaal voort. Voor het Nederlandse Rode Kruis bracht zij pakketten naar vluchtelingenkampen in Zuid-Frankrijk. Als de gelegenheid het toeliet, nam ze joodse kinderen mee en smokkelde ze naar Vichy-Frankrijk of Spanje. In 1942 zat ze kortstondig vast bij de Gestapo in de Euterpestraat in Amsterdam. De Gestapo verdacht haar - terecht - van een operatie om tientallen joden naar Zwitserland te smokkelen, maar moest haar vrijlaten omdat er geen bewijs was en 'tante Truus' geen enkele nuttige inlichting gaf.
Naarmate de oorlog vorderde, wijdde zij zich aan de voedselvoorziening. Ze stuurde duizenden pakketten naar kampen als Westerbork en Theresienstadt en bezorgde wekelijks eendeneieren aan bejaardenhuizen in Amsterdam. Tijdens de hongerwinter bleef ze zorgen voor de ondervoede kinderen in de Randstad. Ze bracht velen over het IJsselmeer naar Groningen, Friesland, Overijssel en Drenthe om aan te sterken.
Na de oorlog werd ze in 1945 lid van de Amsterdamse gemeenteraad, en bleef dat voor de VVD tot 1966. Zij was verder betrokken bij de oprichting van werkplaatsen voor gehandicapten.
Een rouwadvertentie na haar overlijden: 'Moeder van 1001 kinderen, die het redden van joodse kinderen tot haar levenstaak heeft gemaakt'.
Een beeld van haar werd in 1965 onthuld in het Beatrixoord in het Oosterpark in Amsterdam. Toen het Beatrixoord werd opgeheven nam tante Truus het beeld mee naar huis. Na haar dood in 1978 is het herplaatst op het Bachplein
In Amsterdam, Gouda, Leiden. Pijnacker, en Coevorden zijn straten naar haar vernoemd en in Leiden ook nog een tunnel. Verder kreeg zij de onderscheiding Officier in de Orde van Oranje-Nassau en werd ereburgeres van Amsterdam; van de Franse regering ontving zij de Reconnaissance.
Tekst: Carl Koppeschaar / Wikipedia
Terug naar ASTRONET's home page